طرح توجیهی پرورش ماهیان سردآبی

مطالعات مقدماتی طرح توجیهی پرورش ماهی (قزل‌آلا)

مقدمه طرح توجیهی پرورش ماهی

در مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی فنی- اقتصادی) از دیدگاه بازار، فنی و مالی و اقتصادی طرح توجیهی پرورش ماهی مورد بررسی و آنالیز قرار گرفته و نتایج حاصل از آن به عنوان مبنایی جهت تصمیم گیری سرمایه گذاران، جهت اجرا یا عدم اجرای طرح مورد استفاده قرار می گیرد.

معرفی طرح

تولید جهانی آبزیان و عرضه فرآورده‌های آبزی در طول چند سال اخیر همواره روند رو به رشدی را داشته و محصولات شیلاتی با تامین بیش از ۱۵ درصد از پروتئین حیوانی، نقش مهمی در امنیت غذایی مردم جهان ایفا می‌کند. با وجود بیش از ۵۰۰هزار هکتار منابع آبی داخل سرزمینی و بیش از ۳۳۰۰کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب کشور (با احتساب سواحل جزایر)، صنعت تکثیر و پرورش آبزیان و همچنین صید و صیادی می‌تواند تکیه‌گاه قابل اعتمادی برای تامین پروتئین حیوانی سالم و ایجاد امنیت غذایی پایدار باشد. براساس پیش‌بینی «فائو» در آینده نزدیک سهم آبزی‌پروری به بیش از ۳۰درصد کل تولیدات شیلاتی می‌رسد. در دو دهه اخیر پرورش آبزیان با رشد سالانه حدود ۸درصد، سریع‌ترین و باثبات‌ترین نرخ رشد را در تولید پروتئین جانوری در جهان داشته است. قرار داشتن ایران در منطقه خشک و نیمه‌خشک و دارا بودن تنوع اقلیمی سبب شده که امکان فعالیت در رشته‌های مختلف آبزی‌پروری نظیر تکثیر و پرورش میگو، ماهی خاویاری، انواع کپورماهیان، ماهیان دریایی، ماهی قزل‌آلا و… وجود داشته باشد.

نیاز به مواد پروتئینی سالم و کمبود منابع آبی در ایران باعث شده است بهره‌برداری دو یا چند منظوره از منابع آب همواره مورد توجه قرار گیرد. یکی از این بهره‌برداری‌های چند منظوره نیز پرورش ماهی است، ماهیان پرورشی از لحاظ دامنه تحمل دمایی به دو گروه سردابی و گرمابی تقسیم می‌شوند. در میان ماهیان سردابی قزل‌آلا یکی از پرطرفدارترین گونه‌ها بین مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان است. در حال حاضر تقریباً در اکثر استان‌های کشور مزارع پرورش ماهی قزل‌آلا وجود دارد، البته استان‌های مازندران، چهارمحال و بختیاری، لرستان و فارس به لحاظ تولید در جایگاه اول تا پنجم قرار دارند. در گزارش طرح توجیهی امروز به جوانب مختلف سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی یک مزرعه پرورش ماهی قزل‌آلا می‌پردازیم که در ادامه می‌خوانید.

مزایا و کاربردهای محصول

قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. آهن موجود در قزل آلا به گونه ای است که جذب آن در دستگاه گوارش آسان بوده و به خوبی در بدن به مصرف می رسد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد. بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد.

بررسی بازار طرح توجیهی پرورش ماهی

در هرفعالیت تولیدی، بررسی بازار مهم‌ترین بخش کار است؛ بنابراین شناخت شرایط بازار و عوامل موثر بر آن بسیار در کار تولید کمک‌کننده است. در حال حاضر به دلیل اینکه آبزیان از جمله گوشت‌های بدون ضرر شناخته می‌شوند و از لحاظ ارزش غذایی در جایگاه مناسبی قرار دارند در دنیا طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند و سرانه مصرف این نوع گوشت روز به روز رو به افزایش است. در ایران هم به همین ترتیب می باشد و بنابراین بازار به لحاظ تقاضا شرایط بسیار مناسبی دارد.

دانش فنی پروژه و روش پروش محصول

شروع تولید از خرید بچه ماهی ‌های یک تا سه گرمی آغاز می ‌شود، البته در برخی مزارع از بچه ‌ماهی ‌های پنج تا ۱۴۰ گرمی متغیر است. محلول در آب برای پرورش این ماهی نیز، به فاکتورهای متعددی از جمله ارتفاع، دما، شوری و… بستگی دارد. ولی در هر حال اکسیژن خروجی نباید کمتر از پنج میلی‌گرم در لیتر باشد. جهت افـــــزایش اکسیژن محلول راه‌های متعدد وجود دارد؛ از جمله استفاده از هواده‌ها که امروزه انواع مختلف داشته و عملکردهای متعدد دارند. باید در نظر داشت که قزل‌آلا ماهی شکارچی و گوشتخوار است و به همین دلیل شفافیت آب تاثیر به‌سزایی در رشد آن دارد. به عبارت دیگر ماهی باید غذای خود را ببیند تا آن را بخورد. به طور کلی در پرورش قزل آلا شفافیت باید تا کف استخر تامین شده باشد و میزان مواد معلق آن باید کمتر از ۳۰ میلی گرم در لیتر باشد.

رقم بندی یکی از مهم‌ترین اصول پرورش ماهی قزل‌آلاست. در رقم‌بندی، پس از مدتی از پرورش ماهی، ماهی‌های کوچک و بزرگ از یکدیگر جدا می‌شوند. چون به دلیل ریز و درشت بودن ماهی و خطا در میانگین وزنی، محاسبه جیره غذایی دقیق نخواهد بود. همچنین ماهی‌های کوچکتر در رقابت غذایی با ماهی‌های بزرگتر موفق نبوده و بنابراین رشد نخواهند کرد یا رشد بسیار کندی خواهند داشت. بر این اساس رعایت نکات بهداشتی در امر پرورش ماهی تضمین کننده بقا و سودآوری یک مرکز پرورشی خواهد بود و با به‌کارگیری و توجه بــه یکسری مسائل کوچک می‌توانـد از بروز مشکلات بزرگ جلوگیری کرد.

مطالعات مالی و اقتصادی طرح توجیهی پرورش ماهی (مطالعات مربوطه، در سال ۹۶ انجام شده است)

جهت احداث مزرعه پرورش ماهی زمینی به مساحت حداقل ۲۰۰۰ متر مربع نیاز است. گفتنی است که در صورت داشتن طرح توجیهی پرورش ماهی مناسب و سرمایه لازم (۳۰ درصد آورده شخص) برخی زمین‌های بایر و بلا‌استفاده یا زمین‌های سنگلاخی و صخره‌ای توسط سازمان جنگل‌ها و مراتع به افراد متقاضی واگذار می‌شود. به گفته کارشناسان امر راه‌اندازی یک مزرعه پرورش ماهی با ظرفیت تولید زیر ۲۰ تن در سال، توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین برای شروع باید کار را با این حجم تولید در نظر بگیرید که برای راه‌اندازی آن حداقل به سرمایه‌ای بالغ بر ۳۰۰ میلیون تومان احتیاج دارید، البته این مبلغ منهای هزینه‌های خرید زمین است.
هزینه‌ها شامل ساختمان اداری، انبار آذوقه، اتاقک نگهبانی، ساخت استخرها و کانال‌های ورودی و خروجی آب به مزرعه و نصب تجهیزات فنی مزرعه است.

در جدول ذیل حجم سرمایه گذاری مورد نیاز، ظرفیت تولید به همراه اطلاعات جامع دیگری مانند متراژ زمین و برخی از شاخص های اقتصادی آورده شده است. لازم به ذکر است که آمار و ارقام ذکر شده تقریبی می‌باشد؛ لذا جهت تهیه مطالعات امکان سنجی مستند، به روز و قابل دفاع با شرکت بهین صنعت یاب جهت تهیه طرح توجیهی پرورش ماهی تماس حاصل نمایید.