توجیه پذیر بودن یک طرح به چه عواملی بستگی دارد (بخش سوم)

 مطالعات مالی و اقتصادی طرح توجیهی

 در ادامه بررسی مطالعاتی که بر توجیه پذیر بودن یک طرح توجیهی فنی- اقتصادی اثرگذار هستند، امروز توجیه پذیر بودن یک مطالعات امکان­سنجی را از دید مطالعات مالی و اقتصادی مورد بررسی قرار داده ­ایم که تشریح آن را پیش­رو دارید.

آخرین مرحله در فرآیند مطالعات امکان‌سنجی، انجام مطالعات مالی است. هدف این بخش، محاسبه شاخص‌های مالی پروژه است که فرمول‌های محاسباتی مشخصی دارند. نکته‌ای که وجود دارد، یکسان بودن فرمت مطالعات مالی برای پروژه‌های مختلف با موضوعات و زمینه‌های متفاوت است. بنابراین برخلاف دو بخش مطالعات بازار و مطالعات فنی که تقریبا از طرحی به طرح دیگر متناسب با موضوع پروژه و حتی بازار هدف طرح، ساختار فرآیند مطالعاتی تغییر می‌کند، روند مطالعات مالی در طرح‌های مختلف تقریبا ثابت است.

برای روشن شدن ارتباط میان مطالعات مالی با دو بخش مطالعات بازار و مطالعات فنی، ابتدا بهتر است پیش‌نیازهای ورود به حوزه مطالعات مالی را بررسی کنیم. هدف مطالعات مالی، محاسبه شاخص‌های مالی پروژه است و برای محاسبه شاخص‌های مالی، سه پارامترِ عمر پروژه در فازهای ساخت (Construction Phase) و تولید (Production Phase)، هزینه‌ها (Cost) و درآمدهای (Revenue) پروژه در هر سال (نحوه توزیع هزینه‌ها و درآمدها در عمر پروژه) باید مشخص شوند. حال با بررسی این سه پارامتر، خواهیم دید که هرسه، از بخش‌های مطالعات بازار و فنی حاصل خواهند شد. همانگونه که گفته شد، تیراژ محصول و قیمت فروش، خروجی‌های‌ مطالعات بازار هستند (البته در مواردی که محصول پروژه برای اولین بار است که به بازار عرضه می‌شود یا رقیبی در بازار هدفش ندارد، تا حدودی تولیدکننده تعیین‌کننده قیمت است، اما در حالت کلی، بازار تعیین‌کننده قیمت فروش محصول است). از طرفی هم درآمد پروژه از حاصلضرب همین دو پارامتر به دست می‌آید. بنابراین میزان درآمد یک طرح بر اساس نتایج مطالعات بازار حاصل می‌شود. از طرف دیگر دیدیم که نیازمندی‌های طرح که در بخش مطالعات فنی برآورد می‌شوند و هزینه‌ها را ایجاد می‌کنند نیز براساس تیراژ تولید که خروجی مطالعات بازار است، تعیین می‌شود.

نمایی از محیط نرم افزار کامفار

  نقطه سربه سر

نقطه سر به سر محلی است که در آن درآمد حاصل از فروش با هزینه های تولید برابر می گردد. به عبارتی دیگر در این نقطه درآمد حاصل از تولیدات یک کارخانه یا بنگاه اقتصادی هزینه های تولید آن محصول رو پوشش می‌دهد. از این نقطه به بالا هرچقدر بیشتر تولید کند سود بنگاه بالاتر می رود و اگر زیر نقطه سربه سر تولید کند قطعا بنگاه ضررده است. از نقطه سر به سر می توان به سهولت در تحلیل حساسیت بهره گرفت. این روش به خصوص در تعیین اثر تغییرات در قیمت های واحد و هزینه های تولید متغیر و ثابت در نقطه سر به سر یک پروژه مفید است.

  نرخ بازده داخلی (IRR)

IRR نرخی است که بازگشت سرمایه را در پروژه محاسبه می کند و یکی از روش های استانداردی است که در ارزیابی طرح ها لحاظ می شود. نرخ بازگشت سرمایه میزان درصد سود طرح را در یک  اعلام می کند و این نرخ باید از نرخ تنزیل یا نرخ بهره  بالاتر باشد تا طرح سودده و مثبت باشد. دوره بازگشت سرمایه در طرحی با نرخ 20 درصد در حدود 5سال خواهد بود.

  جمع بندی