بررسی بازار و سوددهی بوقلمون

مطالعات مقدماتی طرح توجیهی پرورش بوقلمون

مقدمه ای در معرفی طرح توجیهی پرورش بوقلمون

احداث و راه اندازی هر واحد تولیدی یا خدماتی، نیازمند شناخت مبانی تئوریک و دیدگاه های عملی متناسب با شرایط اقتصادی موجود جامعه به منظور نیل به اهداف پروژه می باشد. طرح توجیهی پرورش بوقلمون و تولید گوشت بوقلمون ایجاب می کند که پارامترهای مختلف و چند جانبه اقتصادی- صنعتی در طرح توجیهی پرورش بوقلمون مورد نظر قرار گیرند.

از بین مواد پروتئینی، پرورش طیور صنعتی به علت قابلیت پرورش متراکم و میزان رشد بالا به همراه ضریب تبدیل غذایی مناسب جایگاه خاصی دارد که در این بین در سال‌های اخیر پرورش بوقلمون‌های صنعتی به دنبال بهبود پتانسیل‌های رشد این پرنده از طریق بهگزینی ژنتیکی پیشرفت بسیاری داشته است.

به علت عملکرد برتر پرورش بوقلمون صنعتی در مقایسه با سایر پرندگان صنعتی نظیر مرغ گوشتی که از قابلیت وزن‌گیری بیشتر در سنین بالا و ضریب تبدیل کمتر و از طرفی مزایای فراوان گوشت آن که پائین بودن چربی و کلسترول، مقادیر فراوان املاح معدنی و اسید آمینه‌ها و ویتامین‌های ضروری نظیر گروه B برخوردار می‌باشد، در بسیاری از کشورها تولید و همچنین گوشت این پرنده در کنار سایر منابع غذایی حیوانی مصرف قابل توجهی دارد.

در حال حاضر در جهان نژادهای متنوعی از این پرنده مورد پرورش قرار می‌گیرند که با توجه به مقاومت خوب در برابر بیماری‌ها، تلفات کم، ضریب تبدیل مناسب و همچنین اقتصادی بودن این صنعت شاهد فراگیر شدن آن در کشورهای گوناگون می‌باشیم؛ به گونه‌ای که در سال‌های اخیر سهم تولید و مصرف گوشت بوقلمون در کشورهای اروپایی در حال رشد بوده و هم اکنون در کشورهایی نظیر فرانسه و انگلستان و غیره این محصول در رژیم غذایی مردم سهم به سزایی دارد. این پرندگان عموماً به منظور استفاده از گوشت پرورش داده ‌می‌شوند و تولید گوشت آنها معمولاً دارای توجیه اقتصادی مناسب می‌باشد.

معرفی محصول طرح توجیهی پرورش بوقلمون

در ابتدا به معرفی طرح توجیهی پرورش بوقلمون و تعریف کلی بوقلمون میپردازیم . بوقلمون پرنده‌ای از نژاد قرقاولان و بزرگ‌ترین و سنگین‌وزن‌ترین پرنده خانگی است. بوقلمون‌ها با یک ریش گوشتی که از زیر نوکشان آویزان می‌باشد و با یک برآمدگی گوشتی که از بالای نوک آویزان بوده و اسنود (snood) نامیده می‌شود آن‌ها را متمایز می‌گردند. با طول بالی از ۱٫۵ تا ۱٫۸ متر، بوقلمون‌ها بزرگ‌ترین پرندگان جنگل‌های محل زندگی خود می‌باشند و همچون بسیاری از دیگر گونه‌های راسته‌ ماکیان‌سانان، بوقلمون نر بزرگ‌تر و رنگارنگ‌تر از بوقلمون ماده می‌باشد.

بوقلمون سفید سنگین مهمترین نژاد برای پرورش بوقلمون صنعتی است. پرورش بوقلمون سفید متوسط در بعضی از کشورها مرسوم بوده و باید به‌عنوان یک آلترناتیو برای پرورش دهندگان محسوب گردد. البته در ایران، بیشترین علاقه پرورش دهندگان مربوط به بوقلمون‌های سنگین وزن است که وزن زنده نرهاشان گاه به بیش از ۲۰ کیلوگرم نیز می‌رسد.

صنعت بوقلمون در کشور ما بسیار نوپا و هنوز در ابتدای راه است. هرچند سابقه مصرف گوشت بوقلمون در ایران به حدود ۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد، ولی در ایران تا پیش از دوره صفویه بوقلمون یافت نمی‌شد. نخستین بار ارامنه‌ای که برای تجارت از ایران به اروپا رفته بودند، بوقلمون اهلی را با خود به ایران آوردند و آن را به شاه عباس تقدیم کردند، اما در طی این سالیان این پرنده عموماً به صورت بومی و سنتی، پرورش داده شده و بیشتر در مناسبت‌های خاص سال و در مراسم ویژه برای استفاده از گوشت، ذبح می‌گردیده است. پیشرفت علوم ژنتیک، تغذیه و مدیریت و تاثیر آنها بر پرورش بوقلمون سبب شد تا پرورش بوقلمون از شکل سنتی، خارج شود و نژادهای جدیدی از بوقلمون‌های صنعتی به‌وجود آید که گوشت آن حاوی پروتئین زیاد و چربی و کلسترول کمی است.

پرورش صنعتی بوقلمون در ایران بیشتر در مناطق تهران، اصفهان، قزوین و خراسان متمرکز است و در سایر نقاط نیز به‌صورت پراکنده مزارعی در حال فعالیت هستند. البته این بدان معنا نیست که سایر مناطق به لحاظ جغرافیایی قابلیت پرورش بوقلمون را ندارند، زیرا وقتی سخن از پرورش صنعتی به میان می‌آید، یعنی پرورش تحت شرایط کنترل شده محیطی؛ پس در هر شرایطی بسته به ابزارهای کنترلی تحت اختیار، می‌توان پرورش داد، اما برخی مناطق به‌دلیل شرایط آب و هوایی، نزدیکی به کشتارگاه، نزدیکی به بازار خرید مواد اولیه یا بازار مصرف از شرایط ویژه‌ای برخوردارند.

معرفی کاربردها و مزایای طرح توجیهی پرورش بوقلمون

دلایل اصلی تولید و مصرف گوشت بوقلمون در اروپا و آمریکا را می‌توان چنین عنوان کرد:

• گوشت بوقلمون از نظر چربی و کالری فقیر و از نظر فیزیولوژی تغذیه بسیار با اهمیت می‌باشد و ارزش رژیمی آن شبیه به گوشت بدون چربی گوساله‌های بسیار جوان است.
• امکان عرضه این گوشت به اشکال گوناگون وجود داشته و می‌توان آنرا به صورت لاشه کامل، قطعات ران و سینه و یا به صورت کالباس، سوسیس و … وارد بازار نمود.
• گوشت بوقلمون از نظر سلامت بسیار مورد توجه است، زیرا تقریباً می‌توان گفت که هیچ نوع بیماری از طریق مصرف آن به انسان منتقل نشده و حتی این حیوان در برابر بیماری‌های شایع بوقلمون نیز از خود مقاومت نشان می‌دهد و نسبت به طیور دیگر مانند مرغ میزان ابتلا کمتر می‌باشد، به عبارت ساده‌تر بیماری مشترکی بین انسان و بوقلمون وجود نداشته و به همین دلیل اگر پس از کشتار، عملیات پرکنی و ذخیره آن به صورت بهداشتی صورت گیرد هیچگونه خطری را برای انسان نخواهد داشت.

گوشت بوقلمون بدون پوست، به طور طبیعی چربی کمی دارد که معادل ۱ گرم چربی در هر ۳۰ گرم گوشت است، لذا کسانی که دارای رژیم غذایی کم‏ چربی هستند، می‏توانند از آن استفاده کنند. ۱۵۰ گرم گوشت بوقلمون حدود نیمی از اسید فولیک مورد نیاز روزانه را تامین می‌کند. همچنین منبع خوبی از پروتئین، سلنیوم، روی و پتاسیم و ویتامین ‏های B1، B3، B6 و B12 و اسید آمینه تریپتوفان است.

بوقلمون کلسترول بد خون را کاهش می‏‏دهد، آرامش و سرحالی ایجاد می‏کند، از سرطان جلوگیری می‏کند، ترشح هورمون تستوسترون را افزایش می‏دهد، سیستم ایمنی را تقویت می‏کند.

وضعیت تولید گوشت و فرآورده های بوقلمون

در چند سال اخیر خوشبختانه با توجه به افزایش مصرف گوشت بوقلمون در سبد کالایی مردم در کشورمان سبب احتیاج به کشتارگاه‌های صنعتی بوقلمون در گوشه و کنار کشور بیشتر احساس شده است. این امر سبب شده که بیشتر کشتارگاه‌های مرغ یک خط جهت کشتار بوقلمون در کنار کشتارگاه مرغ خود اضافه کنند که این امر هم به سود کشتارگاه داران و نیز هم به سود پرورش دهندگان بوقلمون شده است که می‌توانند در اکثر شهرها بوقلمون زنده خود را کشتار کنند. از جمله کشتارگاهایی که می‌توان در این بین جهت کشتار بوقلمون نام برد عبارت‌اند از: کشتار گاه سپید بال میعاد در استان قزوین، کشتارگاه طیور زنجان در استان زنجان، کشتارگاه آذر مرغ در استان آذربایجان، کشتارگاه بهاران در استان قم، کشتارگاه‌های ثمین و نیز سپاهان در استان اصفهان، و کشتارگاه ایران طیهو در استان تهران.

در حال حاضر حدود ۳۰۰ واحد فعال پرورش بوقلمون در کشور موجود است که سالانه با پرورش ۲ میلیون قطعه بوقلمون بیش از ۲۰ هزار تن گوشت تولید و وارد سبد خانوار هموطنان می‌شود. صنعت بوقلمون در دنیا از رشد بسیار مطلوبی برخوردار بوده، بطوریکه در حال حاضر تولید گوشت بوقلمون درجهان حدود ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن در سال می‌باشد که ۵۰ درصد آن توسط کشور آمریکا تولید و ۴۰ درصد باقیمانده سهم کشورهای اروپایی و ۱۰ درصد تولید هم سهم سایر قاره‌های جهان می‌باشد.

بررسی میزان مصرف گوشت بوقلمون

لاشه بوقلمون با کم کردن استخوان، حدود ۷۵ درصد گوشت خالص دارد. بوقلمون تنها پرنده‌ای است که دو نوع گوشت قرمز و سفید دارد و گوشت قرمزش قابل قیاس با گوشت گوسفند است و گوشت سفید آن گوشتی رژیمی با ۲۸ درصد پروتئین است. در حال حاضر مصرف‌کنندگان بوقلمون در کشور را اقشار متوسط و رو به پائین تشکیل می‌دهند. این درحالی است که در گذشته این محصول پروتئینی گوشت اعیانی به شمار می‌رفت.

به دلیل قیمت مناسب و پروتئین بالا، گوشت بوقلمون می‌تواند جایگزین بسیار مناسبی برای گوشت قرمز باشد، با وجود ۳۰۰ واحد پرورش بوقلمون در کشور، سرانه مصرف سالانه گوشت بوقلمون ۴۰۰ گرم است. درحالیکه سرانه مصرف گوشت بوقلمون در اتحادیه اروپا حدود ۵کیلوگرم و در آمریکا ۸ کیلوگرم است. پس از گذشت ۱۲سال از عمر صنعت پرورش بوقلمون در کشور، سرانه مصرف این محصول همچنان با سرانه مصرف جهانی فاصله زیادی دارد. اما با توجه به رشد ۵ برابری آن در چند سال اخیر، افق‌های روشنی پیش روی این صنعت قرار دارد.

در طی چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن سبب شد، پرورش صنعتی بوقلمون در ایران، آغاز و طی چند سال اخیر به مرز قابل قبولی برسد تا جائیکه امروزه شاهد افزایش روز افزون مصرف گوشت و سایر فرآورده‌های آن هستیم، به گونه‌ای که در سال‌های اخیر مصرف بوقلمون در کشور به بیش از ۵ برابر افزایش یافته و استان‌هایی مانند گلستان، اصفهان، تهران و قزوین جزء پیشتازان مصرف آن هستند.

دانش فنی پروژه و روش تولید محصول

ابتدای امر در واحد پرورش بوقلمون، گله مادری پرورش داده می‌شوند تا بعد از یک دوره ۱۱ماهه، تولید تخم نطفه‌دار ‌کنند که پس از سپری شدن مرحله هچری جوجه‌های یک روزه بوقلمون به وجود می‌آیند. جوجه‌ها به واحد پرورش گوشتی بوقلمون فرستاده می‌شوند که در این مرحله طی یک دوره ۴ماهه، بوقلمون پرآوری گوشتی میشوند تا به واحد کشتارگاه انتفال ‌یابند.

در واحد کشتارگاه، بوقلمون‌ها در خط کشتار، وارد اطاق گاز و از آنجا بر روی پاگیر نوار نقاله قرار می‌گیرند. در این مرحله سر بریده، سپس پر‌ها کنده می‌شوند. اعماء و احشاء جداسازی می‌شوند، اعماء و احشاء غیر خوراکی وارد فاز تبدیل ضایعات و اعماء واحشاء خوراکی، شستشو و سپس بسته بندی می‌شوند.

بعد از خروج اعماء و احشاء، بوقلمون کاملا شستشو می‌شود و با توجه به محصول نهایی، وارد واحد‌های مختلف از جمله؛ واحد قطعه بندی و واحد‌های فرآوری می‌شود.

مطالعات مالی و اقتصادی طرح توجیهی پرورش بوقلمون

در جدول ذیل حجم سرمایه گذاری مورد نیاز، ظرفیت تولید به همراه اطلاعات جامع دیگری مانند متراژ زمین و برخی از شاخص های اقتصادی آورده شده است. لازم به ذکر است که آمار و ارقام ذکر شده تقریبی می‌باشد؛ لذا جهت تهیه مطالعات امکان سنجی مستند، به روز و قابل دفاع با شرکت بهین صنعت یاب جهت تهیه طرح توجیهی پرورش بوقلمون تماس حاصل نمایید.

نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد

به‌‌دلیل اهمیت پروتئین و فرآورده‌های پروتئینی در تغذیه و سلامت جامعه، تولید و مصرف این محصولات همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور قرار داشته ‌است.

به دلیل پایین بودن مصرف سرانه گوشت بوقلمون در ایران نسبت به استانداردهای بین‌المللی، نیاز سرمایه‌گذاری لازم برای افزایش تولید این نوع محصولات بیش از پیش احساس می‌گردد. سازمان فائو در جدیدترین گزارش از سری گزارش‌های خود، مرسوم به گزارش چشم انداز جهانی غذا، سهم مصرف کلیه گوشت‌ها (قرمز و سفید) ایران از جهان برابر ۱% از کل جهان می‌باشد. در صنعت پرورش بوقلمون به علت نبود کشتارگاه‌هایی مطابق با استاندارد‌های اروپایی، توان رقابت با رقبا بسیار ضعیف است. همچنین حمایت قابل قبولی بین صنایع بالا دستی و پائین دستی در این صنعت دیده نمی‌شود.

امید است با رفع ضعف‌ها و کمبود‌های موجود در این صنعت، توان بالقوه آن را بالفعل نمائیم، زیرا با توجه به خاصیت اعجازانگیز گوشت بوقلمون می‌تواند یکی از بهترین گوشت‌های مصرفی در کشور باشد. لازم به ذکر است به دلیل عرضه پایین گوشت بوقلمون در مقایسه با سایر گوشت‌ها، کمتر در دسترس عموم می‌باشد و می‌‌تواند از دلایل پایین بودن مصرف سرانه گوشت بوقلمون باشد، این امر خود بر لزوم ایجاد طرح توجیهی پرورش بوقلمون تاکید دارد.

در صورت نیاز به مطالعات امکان سنجی و طرح توجیهی کاملاً تخصصی، به روز، مستند و قابل دفاع در کلیه بانک ها با شرکت بهین صنعت یاب تماس حاصل نمایید.