تولید رنگ خوراکی طبیعی یک سرمایه گذاری ناب و سودآور

تولید رنگ های خوراکی

محدوديت مصرف رنگ‌های مصنوعی در مواد غذايی، سبب توجه بيشتر به توليد رنگ‌های طبيعی به عنوان افزودنی‌های مجاز گرديده است. با پیشرفت تکنولوژی تولیدات در کارخانجات صنایع غذایی برای نگهداری حفاظت و تغییر شکل مواد غذایی از مواد افزودنی در محصولات استفاده می‌گردد و یکی از مهمترین این افزودنی‌ها رنگ های خوراکی می‌باشد.

معرفی طرح

رنگ مواد‌غذایی یکی از نخستین ویژگی‌های ظاهری آن در نظر مصرف‌کننده است که قبل از بو و طعم، نقش پررنگی در انتخاب خریدار خواهد داشت. این رنگ نقش اساسی در جلب نظر مشتری ایفا می‌کند تا به پذیرش نهایی او برای خرید یا مصرف منجر شود. از این رو اهمیت وجود رنگ‌های خوراکی در صنایع غذایی و دارویی بر کسی پوشیده نیست.

در گزارش امروز در تلاشیم تا وضعیت بازار این ماده خوراکی را بررسی کرده و ببینیم آیا بازار تولید رنگ‌های خوراکی در ایران قابلیت افزایش ظرفیت دارد یا خیر؟  همچنین بررسی می‌کنیم چگونه و با چه مبلغی از سرمایه می‌توان وارد بازار این حوزه شد.

بازار گسترده مصرفی

از موارد مصرف رنگ های طبیعی در صنایع غذایی میتوان به استفاده از رنگ بتائین برای سس ها و رنگ کارامل برای نوشابههای گازدار و از کاروتنوئیدها برای رنگین نمودن پنیر، نوشابههای پرتقالی، بستنی و از بتاکاروتن در ماکارونی، کره و مارگارین اشاره نمود.

سابقه استفاده از رنگ طبیعی در ایران

در ایران در سا‌ل‌های اول دهه 60 به دلیل استفاده از رنگ های غیرمجاز در اغلب فرآورده‌های غذایی ابتدا مصرف رنگ ممنوع گردید، ولی با توجه به لزوم استفاده گسترده از انواع رنگ‌ها همگام با تمام کشورهای جهان در فرآورده‌های غذایی این ممنوعیت موثر واقع نشد و مشکلات زیادی را به وجود آورد.

اخیراً محدودیت بسیاری از جانب سازمان‌های بین‌المللی و انستیتوهای تحقیقاتی مانند انستیتو ملی سرطان در مورد استفاده از رنگهای قرمز مصنوعی خوراکی بیان شده است. لذا مطالعه و جستجو برای یافتن رنگهای قرمز طبیعی مناسب به عنوان رنگ افزودنی آغاز گردیده است. يکی از منابع مهم توليد رنگ قرمز چغندر قرمز (Beta vulgaris L) است، که رنگ حاصل از آن به صورت پودر يا کنسانتره در فراورده‌های غذايی مورد استفاده قرار می‌گيرد.

خواص رنگ های خوراکی

1- برگرداندن رنگ اصلی و ظاهر غذاها نظیر سبزیجات، میوه‌های کنسرو شده و… که رنگ طبیعی آنها بر اثر پروسس حرارتی تغییر می‌نمایند.

2- اطمینان از یکنواختی رنگ میوه‌ها طی پروسس بدلیل تغییرات طبیعی در شدت رنگ آنها که در زمان‌های مختلف فصول سال‌ها حاصل می‌شود.

3- تقویت رنگ در مواد غذایی حاوی اسانس نظیز ماست‌های میوه‌ای، سس‌ها و نوشابه‌ها و محصولات قنادی

4- کمک به نگهداری ویژگی و خاصیت غذاهای شناخته شده

5- کمک به محافظت اسانس و ویتامین‌های حساس به نور طی مدت نگداری تا فروش محصول

6- ظاهر خوب و جذاب به مواد غذایی

7- رنگ بعنوان شاخص ظاهری کیفیت مواد غذایی

انواع رنگدانه های غذایی

رنگ‌دانه‌های موجود در ماده‌ی غذایی به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:

الف- طبیعی: دارای ۳ منشاء گیاهی- حیوانی و یا معدنی می‌باشند.

رنگ‌های گیاهی نظیر: کلروفیل- آنتوسیانین- تانن- فلاوونوئید- کاروتنوئید- بتالین و…

رنگ‌های حیوانی نظیر: کوشینیل که از نوعی حشره به دست می‌آید.

رنگ‌های معدنی نظیر: دیاکسید تیتانیوم که در پوشش برخی آدامس‌ها یا دراژه شکلاتی مورد استفاده قرار می‌دهند.

ب- مشابه طبیعی: گاهی استخراج از مواد غذایی دارای توجیه اقتصادی نمی‌باشد و یا آن که به مواد اولیه دسترسی وجود ندارد بنابراین ساختمان شیمیایی رنگدانه‌های طبیعی مورد شناسایی قرار گرفته متعاقباً در صنعت تولید می‌گردد.

بدین ترتیب رنگدانه های مشابه طبیعی شکل می‌گیرند. نظیر بتاکاروتن در موادی مثل کره و مارگارین که در ایران در برخی از کارخانجات در ساخت ماکارونی به کار گرفته می‌شود.

ج- سنتتیک: رنگ‌های سنتزی مشابه طبیعی نداشته و در حقیقت ترکیبات شیمیایی هستند که در طبیعت وجود نداشته و با استفاده از روش‌های شیمیایی ساخته و سنتز می‌شوند. ساختمان شیمیایی رنگ‌های سنتتیک پیچیده و گسترده بوده و به موازات آن نام‌های شیمیایی آن‌ها بسیار طویل و طولانی خواهد بود به همین علت از حروف F-D-C برای نام‌گذاری آن‌ها استفاده می‌شود.

F مخفف food (غذایی) D مخفف drug (دارویی) C مخفف cosmetic (آرایشی) می‌باشند.

بنابراین یک رنگ سنتتیک در صورت داشتن کد FDC بدین مفهوم خواهد بود که استفاده از آن در غذا- دارو و مواد آرایشی- بهداشتی مجاز می‌باشد.

الزامات و استانداردهای مصرف

اصلیترین و مهمترین کالای جایگزین برای رنگ های طبیعی، رنگهای مصنوعی (سنتتیک) میباشد. مهمترین عامل بازدارنده در استفاده از رنگ های طبیعی، قیمت بسیار بالای آنها در مقایسه با رنگ های مصنوعی، به دلیل استخراج رنگ از رنگدانه گیاه است. اما از طرفی دیگر با توجه به استانداردهای غذایی کشور و ممنوعیت استفاده از رنگ های مصنوعی در بسیاری از محصولات به خصوص مواد غذایی که برای کودکان تولید می شود لذا مصرف رنگ های طبیعی در صنایع غذایی لازم و ضروری است.

بررسی بازار

تحقیقات گروه «بهین صنعت یاب» نشان می‌دهد در حال حاضر نزدیک به 2هزار تن رنگ خوراکی مجاز در کشور مصرف می‌شود که بیش از 700 تن این مقدار وارداتی است و مجموعا کمتر از 15واحد بزرگ صنعتی تولیدکننده رنگ خوراکی در کشور داریم که حدود یک هزار تن از نیاز کشور را مرتفع می‌کنند و مابقی مقدار مورد نیاز کارخانه‌های صنایع غذایی و صنایع دارویی به‌وسیله قاچاق انواع بی‌کیفیت تأمین می‌شود، این در حالی است که تنوع در سلیقه مصرف‌کننده و پیشرفت صنایع غذایی موجب شده تا کارشناسان به‌طور میانگین در سال‌های آتی بین 5تا10درصد افزایش متوسط مصرف رنگ‌های طبیعی و 3 تا 5 درصد نیز افزایش مصرف رنگ‌های سنتتیک را پیش‌بینی کنند. این یعنی بازار مصرف این ماده غذایی رو به رشد است و می‌توان سرمایه‌گذاری‌های بلند‌مدت و البته آینده‌داری در کشور روی این مقوله انجام داد.

سرمایه های مورد نیاز

برای راه‌اندازی یک مجموعه‌ای که توانایی تولید رنگ خوراکی حدود 50تن در سال را داشته باشد بین4 تا 6 میلیارد تومان سرمایه اولیه نیاز دارید. این مبلغ با توجه به اینکه چه نوع رنگی و با چه مواد اولیه‌ای تولید کنیم قدری متفاوت است، مثلا بخش زیادی از ماشین‌آلاتی که رنگ‌ها را از گیاهان و سبزیجات می‌گیرند با خط تولید رنگ از هویچ و گوجه فرنگی متفاوت است.
برای کسب مجوز جهت راه‌اندازی یک مجموعه که توانایی تولید رنگ‌های خوراکی مجاز را داشته باشد باید به صنایع غذایی مراجعه کرده و همچنین نیاز است تا از وزارت بهداشت پروانه تولید بگیرید که گرفتن این پروانه هم مستلزم تجهیز واحد تولیدی است.

در واقع واحد تولیدی شما برای اخذ مجوز باید دارای بخش‌های مجزا باشد که این بخش‌ها شامل بخش توزین و فرمولاسیون، انبار گیاهان خشک شده، انبار رنگ‌های خوراکی، انبار افزودنی‌های شیمیایی، انبار ملزومات بسته بندی و انبار محصول نهایی است. فضای مورد نیاز برای حجم گفته شده حدود 10هزارمتر است و حدود 30نفر در این مجموعه مشغول به فعالیت می‌شوند.

همچنین بخش ماشین‌آلات و تجهیز هم که جزو موارد مهم است باید بررسی شود که اصلی‌ترین این ماشین‌آلات شامل میز یا نوار سورتینگ، دستگاه خشک‌کن، دستگاه آسیاب، دستگاه توزین، مخازن خیساندن گیاهان در آب، دستگاه تقطیر، دستگاه تبخیر، دستگاه‌های بسته‌بندی و ماشین‌های برچسب زنی و همچنین تجهیزات مربوط به آزمایشگاه است که البته تهیه تمام این تجهیزات به‌راحتی در بازار ایران امکان‌پذیر است و در مجموع تولید این ماده افزودنی سیستم پیچیده و دور از ذهنی ندارد.

مزایای اجرای طرح

رنگ خوراکی طبیعی نسبت به رنگ‌های مصنوعی فواید و موارد کاربرد فراوانی دارد. از طرفی تکنولوژی خاصی برای تولید این مواد مورد نیاز نمی‌باشد. با توجه به افزایش روز افزون جمعیت، اکثر مصرف‌کنندگان دارو، مواد غذایی و کالاهای بهداشتی تمایل بیشتری به استفاده از رنگ‌های طبیعی و سالم به جای محصولات شیمیایی و در برخی موارد مضر دارند. از جمله سایر مزایای تولید این محصول به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:

• الزامات سازمان غذا و دارو برای استفاده از رنگ طبیعی به جای رنگ مصنوعی و به تبع آن افزایش تقاضا در بازار
• محدودیت استفاده از رنگ‌های مصنوعی در صنایع غذایی
• تولید محصول به صورت کنستانتره یا پودر و مصرف در صنایع بستنی‌سازی و شربت

منبع: واحد تحقیقات سرمایه‌گذاری بهین صنعت یاب