سرمایه گذاری در تولید چای
تهیه، دم کردن و مصرف این نوشیدنی براساس شرایط مختلف زمانی و مکانی با آداب و رسوم مختلفی صورت می پذیرد. بازار چای یک فرصت خوب برای سرمایه گذاری و ورود کشورهایی از جمله ایران است.
چای پرطرفدارترین نوشیدنی دنیا بین تمام رقبایش از جمله قهوه، شکلات، آبمیوه ها و… است و نوشیدن چای در برخی کشورها مانند چین و ژاپن مراسم ویژه و سنتی دارد که برای قرن ها و شاید هزاره ها ادامه یافته است. در صورت حمایت از صنعت چای داخلی این قابلیت وجود دارد که در مدت ۱۰ سال آینده بتوان کشور را از واردات چای خارجی بی نیاز کرد.
میانگین قیمت هر کیلوگرم چای در سال 2015 حدود 2/40 گزارش شده که نسبت قیمت 2/65 دلاری برای این کالا در سال 2012 با کاهش همراه بوده است. بر اساس میانگین (سه ساله) قیمت چای تولیدی، به ترتیب، محصول کشورهای سریلانکا 4/66، چین 3/86، هند 3/26 و کنیا 2/67 دلار برای هر کیلوگرم چای، ارزش گذاری می شود.
تاریخچه تولید
شروع فعالیت این صنعت از یک قرن پیش در اسام هندوستان بوده و در سال های متمادی، کشت و فرآوری آن چندبار دستخوش تغییر و اصلاحات زیادی شده است. کشت چای در سال 1279 ه.ش با تلاش محمد میرزای چایکار ملقب به کاشف السلطنه که کنسول ایران در هندوستان بود در منطقه لاهیجان و کلارآباد آغاز شد.
چای ایرانی از نوع دورگه چینی اسامی و از انواع چای های با کیفیت مناطق متعادل (نمره 6/5 از 10 برای رنگ دهی) از دیدگاه عطر و طعم در دنیا در نظر گرفته می شود.
حجم تولید
در سال 2010 تولید چای به بیش از 4/52 میلیون تن رسید. در سال 2012 تولید افزایش داشت و به بیش از 5/34 میلیون تن بالغ شد. تولید چای خشک در داخل بین 25 تا 30 هزار تن در سال است این در حالی است که زمانی نه چندان دور، تولید چای به حدود 70 هزار تن بالغ می شود.
چین (با تولید حدود 2/2 میلیون تن) هند (یک میلیون و 200 هزار تن) کنیا (432 هزار تن) و سریلانکا (340 هزار تن) از تولید کنندگان بزرگ چای دنیا هستند.
بررسی واردات
بزرگترین وارد کننده چای بر اساس آمار وزنی، روسیه، انگلستان، پاکستان و ایالات متحده آمریکا هستند. از دیدگاه عرضه و تقاضا، در مقیاس جهانی، تقاضا برای چای بیش از عرضه آن است. میزان واردات چای خشک سالانه بین 75 تا 80 هزار تن است که به طور عمده از کشورهای عمده تولید کننده چای در جهان از جمله سریلانکا، کنیا و هند وارد می شود.
بررسی صادرات
بزرگترین صادرکنندگان چای دنیا در سال 2015 کشور کنیا (حدود 25 درصد بازار جهانی چای) بود و در پله های بعدی کشورهای چین (18 درصد) و سریلانکا (17 درصد) قرار گرفتند.
عرضه و تقاضا
در مقیاس جهانی، تقاضا برای چای بیش از عرضه آن است و پیش بینی می شود به دلیل پدیده گرم تر شدن اقلیم زمین در سال های آینده این موازنه منفی، خنثی تشدید شود.
وضعیت چای در ایران
گیلان با حدود 28 هزار هکتار مقام اول سطح زیر کشت چای کشور را در اختیار دارد و حدود 60 هزار خانوار در کشت و کار این محصول اشتغال دارند. به صورت کلی برداشت این محصول به صورت عمده و در چایکاری های مناطق مختلف دنیا (جهان و ایران) توسط زنان صورت می گیرد و حضور زنان در این صنعت بسیار پررنگ است.
در زمانی نه چندان دور 185 کارخانه چای در گیلان و مازندران فعال بود و اکنون بیشتر آنان یا تعطیل یا نیمه فعال هستند یا ورشکستی تهدیدشان می کند. خرده مالکی، مشکلات حمل و نقل برگ سبز چای، مدیریت ضعیف پس از برداشت، عدم اطمینان چایکارن به آینده، فرسوده بودن کارخانه ها و نبود امکانات آزمایشگاهی برای کنترل کیفیت از جمله چالش های این صنعت است.
هزینه راه اندازی یک واحد تولیدی در ایران
هزینه تاسیس یک واحد تولید چای بسته بندی مدرن با آزمایشگاه کنترل کیفیت و انبار داری، خط تولید مجهز دارای ابزار آلات به روز و قابل قبول در حدود 1/5 میلیارد تومان برآورد می گردد.
