طرح توجیهی گلخانه

درباره طرح توجیهی گلخانه

به دلیل روند رو به رشد در جمعیت جهان، مسئله بسیار مهمی که این روز ها به اساسی ترین دغدغه برای سیاستمداران اقتصادی مبدل شده است، عدم وجود حاشیه امنیت غذایی می‌باشد. بر همین اساس امروز شاهد آن هستیم که از اصلی ترین برنامه های توسعه ای بیشتر کشورها، تامین غذای ارگانیک و سالم است. در این مقاله قصد داریم برای شما کارآفرینان محترم درباره طرح توجیهی گلخانه، بیان موضوعات اساسی به جهت شروع یک فعالیت آگاهانه را اختصاص نماییم.

بخوانید : طرح توجیهی چیست ؟

 

طرح توجیهی گلخانه و محدودیت های موجود

با توجه به شرایطی که در سیستم جوی جهان وجود دارد، به واسطه محدودیت ‌های موجود در منابع خاکی و منابع آبی و البته خصوصیت های آب و هوایی، انسانها را مجاب به استفاده از روش های جدید در زمینه کشاورزی بر اساس طرح توجیهی گلخانه نموده است. اجرای این شرایط  به جهت رفع مشکل وجود عدم امنیت غذایی می باشد.

طرح توجیهی گلخانه

به همین خاطر از جمله راه های کاربردی برای رفع محدودیت در زمینه فراهم نمودن آب، استفاده از شیوه های آبیاری به صورت بارانی و قطره ای و ایجاد سد برای تامین آب مزارع کشاورزی می باشد. از طرف دیگر کاهش بهره مندی از متدهای غرقابی در کشت، توجه به تولید و کشت محصولاتی که به کمترین آب نیاز دارند و به‌ طورکلی توجه اساسی به راهکار ها به جهت افزایش بهره وری و تولید، موجب گشته است که در برابر این محدودیت ها شرایط ایده آل تری را امروزه در زمینه فعالیت های کشاورزی شاهد باشیم.

تعریف کلی از احداث طرح توجیهی گلخانه

یکی از روش های مرسوم به جهت تولید محصولات کشاورزی، فعالیت های گلخانه ای و کشت و کار می باشد. از مزیت های بسیار مهم فعالیت گلخانه ای، عدم وجود محدودیت های مرتبط به شرایط بد و یا خوب آب و هوایی است. بر اساس طرح توجیهی گلخانه می ‌توان اجرای احداث گلخانه را در مناطق گرمسیری و هم در مناطق سردسیری اعمال نمود. به همین خاطر فعالیت های گلخانه ای می تواند محیط مناسب و بسیار مطلوبی برای فرایند های سرمایه گذاری شناخته شود. بر اساس پیشرفت های موجود در حوزه فناوری، امروزه شاهد دستاوردهای بی نظیری در زمینه تهیه و ساخت ابزارها و سیستم های سرمایشی و گرمایشی به جهت فعالیت در گلخانه می باشیم. این دستاوردها در کنار تحقیقات و فعالیت ‌های علمی در زمینه کشت و کار در گلخانه می باشد. به همین خاطر وجود فناوری در ابزارهای گلخانه ای به علاوه طراحی متدهای نوین در این صنعت، موجب گشته است که امروزه شاهد افزایش چشمگیری در تولیدات کشاورزی باکیفیت باشیم. نکته حائز اهمیت در باره استفاده از طرح توجیهی گلخانه صرفه جویی مناسب در مصرف حامل های انرژی و آب می باشد. این اتفاق می تواند به عنوان یک راهکار آینده نگری در بسیاری از کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد. از طرف دیگر اجرای طرح توجیهی گلخانه به واسطه کارآفرینان و سرمایه گذاران می توانند موجبات افزایش کیفیت در اشتغالزایی را نیز فراهم آورد. بر این اساس مشکل افراد جویای کار به واسطه اجرای فعالیت های گلخانه ای بر طرف گشته و افزایش توجه به اجرای این طرح می‌تواند در کنار تقویت وضعیت اقتصادی کشور، موجبات عدم خروج ارز را نیز به دنبال داشته باشد.

 

تحلیل بازار به جهت استفاده از طرح توجیهی گلخانه

در کشور ایران ۸۰ کیلوگرم مصرف سبزیجات بر اساس جمعیت ۸۰ میلیونی در نظر گرفته شده است. بر اساس وجود پتانسیل های موجود در تولید و کشت محصولات گلخانه ای، اساسی ترین فاکتورهای تولید را به محصولات ارزان بر اساس کاهش هزینه ها و تولید محصولات سالم بر اساس عدم استفاده از عناصر سنگین و سم در کشور اختصاص داده شده است. در دنیای امروز، کار و فعالیت‌های گلخانه‌ای به عنوان مهمترین نوع از کسب و کارها معرفی شده است. این فعالیت ها به موازی اهداف انرژی جهانی اعمال می شود و رفته رفته سعی می شود که اجرای این راهکارها در برابر به حداقل رساندن مصرف انرژی باشد. از طرفی مشاهده می شود امروزه تولیدات کشاورزی سنتی در برابر تولیدات گلخانه ای از بازده کمتری برخوردار شده است و به همین دلیل است که فلش تقاضای بازار به سمت تولیدات گلخانه ای هدایت شده است. بر اساس وجود دستاوردهای متنوع به واسطه پیشرفت در فناوری ها و کاربری از ابزارات جدید در صنعت گلخانه ای، پیش بینی می شود رشد چشمگیری در آینده در زمینه فعالیتهای این صنعت شاهد باشیم. بر اساس آمارهای تهیه شده تا سال آینده، افزایش بی نظیری را در رشت سالانه صنعت گلخانه ای شاهد خواهیم بود.

دستاورد های اجرای طرح توجیهی گلخانه

استفاده از سیستم های گلخانه ای شیشه ای و گرمایشی گلخانه ای پیشرفته، بیشترین سهم را در طی سال های اخیر به جهت تولید محصولات با کیفیت در فعالیتهای گلخانه‌ای به خود اختصاص داده است. از طرفی در سال ۲۰۱۵ تولیدات سبزیجات و میوه جات گلخانه ای توانسته بیشترین سهم بازار را را تصاحب نماید. پیش بینی می شود بر اساس اجرای دقیق طرح توجیهی گلخانه در سال های آینده، این روند بهبود یافته و بیشتر سهم بازار میوه و سبزیجات به تولیدات گلخانه ای اختصاص پیدا نماید.

طرح توجیهی گلخانه

کد آیسیک مرتبط با طرح توجیهی گلخانه

کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (ISIC) و به معنی سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع می باشد.

به جهت تعیین هویت کالا مدارک و اموال قطعات مرسوم است که آنها را کدگذاری می نمایند که بتوان مهارتهای دقیق تر و ساده تر آنها را شناسایی نمود بدین وسیله این قطعات در سطوح گسترده ‌تر شرکتها و زنجیره های تامین استفاده می شود

شرح کالا	کد آیسیک
گلخانه با تجهیزات کامل	۷۳۰۸۹۰۹۰

کد تعرفه مرتبط با طرح توجیهی گلخانه

کد تعرفه  TARIFF، معیاری عددی و یا رقمی است که به جهت شناسایی جایگاه کالا و در شرایط ترخیص کالا مورد استفاده قرار گرفته می شود، بر همین اساس در تعرفه گمرکی، برای محاسبه میزان حقوق کالا و ورودی های پرداخت شده به جهت ورود کالا، از این کد استفاده می شود. به طور معمول تعرفه های گمرکی، در شرایط زمان مشخصی که برای آن تعیین می شود، و بر اساس روش های خاص و سیستمی، اعم از آمار بیمه، حمل و نقل و اداره گمرک و غیره طراحی و استفاده می شود.

شرح تعرفه	کد تعرفه
گلخانه با تجهیزات کامل	۹۴۰۵۹۰۱۰

شیوه‌های آبیاری به روش قطره‌ای و بارانی، احداث سدها برای تامین آب مورد نیار مزارع کشاورزی، کاهش استفاده از روش‌های غرقابی در کشت، روی آوردن به محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند، استفاده از روش‌هایی برای افزایش بهره‌وری و تولید در سطح و غیره همه و همه از روش‌هایی است که بشر برای مقابله با محدودیت‌های موجود به آنها روی آورده است. کشت گلخانه‌ای هم یکی از روش‌هایی است که در جهت کنترل عوامل طبیعی و افزایش بهره‌وری در تولید به کار گرفته می‌شود.

 شاید بارها هنگام خرید میوه و سبزیجات از فروشگاه به این فکر افتاده باشید که با بودن محصولات باکیفیت جالیزی و فصلی چه نیازی به تولید محصولات گلخانه‌ای آن‌هم خارج از فصل بوده و ممکن است از نظر کیفیت محصولات گلخانه‌ای دچار تردید شده باشید.

این درحالی است که نباید فراموش کنیم با توجه به صنعتی شدن زندگی‌ها و مهاجرت گسترده روستاییان به شهرهای بزرگ، به نوعی تولید محصولات کشاورزی کاهش یافته و تامین نیازهای برخی اقلام وابسته به واردات محصولات شده و از طرفی بروز برخی تغییرات اقلیمی نیز عاملی موثر در این زمینه یعنی واردات محصولات کشاورزی شده است که یکی از راهکارهای جبران این کسری استفاده از تکنولوژی‌های نوین کشت برای استفاده بهینه از منابع موجود و همچنین افزایش تولیدات با همین منابع موجود است. مهم‌ترین راهکاری که مدت‌هاست در سراسر جهان از سوی کشورهای پیشرفته در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته، به کارگیری گلخانه‌های صنعتی برای تولید محصولاتی با شرایط مناسب است.

معرفی طرح توجیهی احداث گلخانه

کشت‌وکار گلخانه‌ای یکی از روش‌های شناخته‌شده و معمول در تولید محصولات کشاورزی است که محدودیت‌های مربوط به شرایط خوب یا بد جوی را نداشته و قابلیت سرمایه‌گذاری هم در مناطق سردسیر و هم در مناطق گرمسیری را دارد. خصوصاً با پیشرفت‌های فناوری در دنیای امروز و ساخت سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی جدید، امکان بهره‌وری از روش‌های گلخانه‌ای در تولیدات کشاورزی بیشتر شده است.

همچنین صرفه‌جویی در مصرف حامل‌های انرژی در دنیای امروز راهکاری آینده‌نگر و قابل تقدیر است که در بسیاری از کسب‌وکارهای جهان رعایت می‌شود. کمبود منابع آبی و گرمایی در بخش کشاورزی باعث شکل‌گیری تجارت‌ گلخانه‌ای شده است که با مصرف کمتر انرژی، به تولید محصولات مورد نیاز مردم می‌پردازد، این مسئله خصوصاً در کشورهایی که با بحران کم‌آبی روبه‌رو هستند بیشتر به چشم می‌خورد.

کشت بدون خاک یا هیدروپونیک از جمله روش‌هایی است که در سال‌های اخیر طرفداران بسیاری پیدا کرده است. امروز محصولات متفاوتی در گلخانه‌ها برای تامین نیازهای غذایی مردم خارج از فصل برداشت در فضای باز تولید می‌شود. خیار، گوجه، فلفل دلمه‌ای، توت فرنگی و انواع سبزیجات و صیفی‌جات از جمله محصولاتی است که کشت گلخانه‌ای آن طرفداران زیادی دارد. تولید و عرضه محصولات گلخانه‌ای، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاران فراهم آورده تا هم از سود اقتصادی مناسبی بهره‌مند شوند و هم گام موثری در جهت تولید و اشتغال این سرزمین بردارند. طبیعتاً پرداختن به همه این موارد در یک گزارش کار بسیار دشوار یا حتی غیر‌ممکنی است؛ بنابراین در این گزارش طرح توجیهی احداث گلخانه، به تولید و پرورش هیدروپونیک توت‌فرنگی می‌پردازیم. اگر به دنبال یک سود حداقل ۴۰ درصدی هستید، ادامه گزارش را از دست ندهید.

 

مزایای اجرای طرح توجیهی احداث گلخانه

طی سال های اخیر شاهد روند رشد روزافزون احداث واحدهای گلخانه ای در سراسر کشور هستیم. در واقع گلخانه به مثابه یک تکنولوژی جدید به شدت مورد پذیرش کشاورزان قرار گرفته است. تولید خارج از فصل، امکان کنترل عوامل محیطی، امکان کشت هر محصول در هر منطقه آب و هوایی، کنترل آفات و بیماری ها، مصرف کمتر آب، راندمان بالای تولید، دوام محصول پس از برداشت، قیمت بالاتر محصول برای فروش در خارج از فصل و مواردی از این دست، مزایای احداث گلخانه هستند.

 

بررسی بازار جهت تدوین طرح توجیهی احداث گلخانه

کشور ایران با دارا بودن جمعیت ۸۰میلیونی و سرانه مصرف سبزیجات ۸۰ کیلوگرم، کشوری با پتانسـیل بالا جهت انواع کشت های گلـخانه ای محسـوب می شود. امروزه تولید ارزان (با کـاهش هزینه های تولید) و سالم (بدون سم و عناصر سنگین) از مهم ترین فاکتورهای تولید در هر کشوری محسوب می شود.

کشت‌وکار گلخانه‌ای یکی از مهم‌ترین کسب‌‌وکارهای دنیای امروز است که موازی با اهداف جهانی انرژی پیش می‌رود و سعی در به حداقل رساندن مصارف آن دارد. ضمن اینکه تولیدات گلخانه‌ای نسبت به کشاورزی سنتی بازده بالاتری نیز دارند و به همین دلیل تقاضای بازار جهانی برای آنها بیشتر است، به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود این صنعت در سال‌های آینده رشد چشمگیری پیدا کند. طبق آمارهای گرفته شده، تجارت گلخانه‌ای تا سال ۲۰۲۰ با نرخ رشد سالانه ۸٫۸درصد به ارزشی برابر با ۲۹٫ ۶۴ میلیارد دلار می‌‌رسد.

در این میان، به‌ویژه سیستم‌های گرمایشی و گلخانه‌های شیشه‌ای بزرگ‌ترین سهم را در این بازار طی سال‌های اخیر داشته‌اند. همچنین در سال ۲۰۱۵ میوه‌ها و سبزیجات گلخانه‌ای حداکثر سهم بازار را به خود اختصاص داده بودند و انتظار می‌رود که در سال‌های آتی نیز بیشترین سهم در محصولات گلخانه‌ای از آنِ میوه و سبزی باشد.

با توجه به اینکه کشور ایران دیر یا زود به سازمان تجارت جهانی (WTO) خواهد پیوست، بنابراین ناگزیر است قبل از پیوستن به این سازمان، تولیدات گلخانه ای و باغبانی را به استاندارد جهانی برساند. در حال حاضر تولیدات باغبانی کشور ترکیه دو برابر کشور ایران است که این خود هشداری جدی جهت ارتقای بخش باغبانی به ویژه صنعت گلخانه محسوب می شود. واردات انواع میوه و تره بار به ویژه در سال های اخیر شاهدی بر صحت این ادعاست. گفتنی است با توجه به پتانسیل های موجود در کشور پیش از آنکه دیر شود، می توان کمبودهای این حوزه را (چه در بخش باغات و چه در بخش گلخانه که نیاز اساسی به تکنولوژی های مدرن دارد)  جبران کرد.

بازدهی مناسب، کوتاه بودن دوره تولید نسبت به کشت در فضای باز و عدم استفاده از خاک در فرآیند تولید (در جاهایی که محدودیت منابع خاک داریم) از قابلیت‌ها و مزایای این روش تولید به حساب می‌آید، علاوه بر اینها توت‌فرنگی از میوه‌های پرطرفدار در بازار است و بازار فروش مناسبی دارد؛ یعنی به نوعی خیالتان از بازار فروش و مشتریان راحت است. در این روش تا ۱/۵ برابر کشت معمولی محصول برداشت می‌شود. در حال حاضر شرایط مناسبی بر بازار محصولات گلخانه‌ای حاکم است، البته مدنظر قرار دادن زمان مناسب کشت و تولید هر محصول می‌تواند نقش بسزایی در موفقیت افراد داشته باشد. محصولات باید در فصلی به بازار عرضه شوند که تولیدات فضای باز به‌عنوان رقیب جدی از بازار خارج شده باشند. درحال حاضر استان کردستان از مراکز اصلی پرورش توت‌فرنگی در کشور است.

 

دانش فنی پروژه و روش تولید محصول

پس از اینکه گلخانه شما آماده بهره‌برداری شد، نوبت به کاشت بذر یا نشای گیاه مورد نظر است که می‌خواهید در گلخانه پرورش دهید. تقریباً بذر تمام گیاهانی که پرورش خواهد یافت، خارجی است و از کشور‌هایی نظیر هلند، مجارستان، ترکیه و… وارد کشور می‌شود. فرآیند تولید و سود طرح توجیهی احداث گلخانه، با توجه به گیاهی تعیین می‌شود که کشت می‌کنید. مثلاً در مورد کشت خیار و گوجه‌فرنگی هم تعداد و قیمت بذر متفاوت است و هم دوره تولید. کسب درآمد و سود هم طبیعتاً تفاوت‌هایی دارد، اما گیاه توت‌فرنگی به‌صورت نشا کشت می‌شود.

تجهیزات مورد استفاده در طرح توجیهی احداث گلخانه، از سازه خود گلخانه شروع می شود و سیستم هایی مثل سیستم گرمایشی،  سرمایشی، آبیاری و سیستم اتوماسیون را که برای کنترل تمام تجهیزات به کار می رود  شامل می شود. علاوه بر اینها سیستم های لجستیکی که برای برداشت، بسته بندی و حمل و نقل محصولات به کار می روند نیز جزء تجهیزات گلخانه ای محسوب می شوند.

برای هر متر مربع بین ۱۶ تا ۱۸ بوته احتیاج میباشد که قیمت هر دانه آن با توجه به قیمت فعلی بازار بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ تومان است. البته بحث تولید بذر و پرورش نشا تجارت جداگانه‌ای است که شاید در گزارش دیگری به آن پرداختیم؛ بنابراین برای تکمیل یک گلخانه ۵۰۰۰ متر مربعی حدود ۸۰هزار نشای آماده نیاز است که سرجمع ۸ تا ۱۰‌میلیون تومانی برای‌تان آب می‌خورد.

از هر بوته حدود ۴۰۰ گرم توت فرنگی در سال برداشت می‌شود که در کل حدود ۲۵ تن برداشت خواهید داشت که قیمت تمام شده هر کیلوگرم تا حدود ۶۰۰۰ تومان می‌رسد. در بازار فروش اما بین ۱۰ تا ۱۳ هزار تومان متغیر است. پس از ۵/۲ تا ۳ سال تقریباً کل سرمایه شما بازمی‌گردد و در نهایت به طور میانگین یک سود ۴۰ درصدی حاصل می‌شود. البته باید توجه داشته باشید پس از دو سال باید به فکر جوان‌سازی بوته‌ها باشید. در این فرآیند از کنار بوته‌های قدیمی نشاهای جدید را جدا می‌کنید و دوباره کشت می‌کنید تا بوته‌ها جوان شوند و محصول بهتری داشته باشید.

 

مطالعات مالی و اقتصادی طرح توجیهی احداث گلخانه

کشت بدون خاک یا کشت هیدروپونیک گونه‌ای از کشت است که در آن برای تولید محصول به هیچ‌وجه از خاک استفاده نمی‌شود. در این روش بذر گیاه در یک بستر کشت بدون خاک کاشته می‌شود و مواد‌غذایی موردنیاز از طریق سیستم آبیاری و به‌صورت محلول به گیاه داده می‌شود. اگر قصد احداث و راه‌اندازی چنین کاری دارید باید بدانید گلخانه کمتر از ۵۰۰۰ متر برای این کار توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین اگر فرض را بر فضای  ۵۰۰۰متری گلخانه بگذاریم شما به ۸۰۰۰ متر مربع زمین نیاز دارید. بنابراین نخستین مسئله‌ای که با آن مواجه می‌شوید تهیه زمین مورد نظر است.

با توجه به قیمت متفاوت زمین در مناطق مختلف این موضوع به شما واگذار می‌شود، اما جدا از بحث زمین، احداث گلخانه، متر مربعی ۱۲۰ تا ۱۳۰هزار تومان برای‌تان هزینه برمی‌دارد یعنی چیزی حدود ۶۰۰‌میلیون باید برای ساخت گلخانه و شروع فعالیت باید در اختیار داشته باشید، از این مبلغ ۳۰۰‌میلیون جهت اجرای عملیات سازه‌ای (شامل ساخت اسکلت فلزی، عملیات تسطیح و خاکبرداری، نایلن‌کشی و غیره) و مابقی برای تجهیز و آماده‌سازی بستر کشت و شروع فعالیت اختصاص می‌یابد.

یعنی چیزی حدود ۳۰۰‌میلیون که از این مبلغ برای تامین برق گلخانه (۲۰‌میلیون)، لوازم آبیاری (۲۰‌میلیون)، آماده‌سازی بستر کشت موزاییکی یا کارتن‌پلاست (۱۳۰‌میلیون)، خرید مواد اولیه شامل ۴۰۰ قالب آکروپیک (۴۸‌میلیون) و ۳۸ تن پرلیک (حدود ۳۰‌میلیون)، تامین بذر، محلول شیرهای برقی دستگاه پمپاژ و غیره (جمعا مبلغ۴۰ تا ۴۵‌میلیون) استفاده می‌شود.
توجه داشته باشید که پلاستیک گلخانه بعد از فرسوده شدن نیاز به تعویض دارد و هزینه‌ای هم از این جهت باید پرداخت کنید که براساس مناطق مختلف کشور و شدت تابش آفتاب متفاوت است. در ضمن گلخانه‌های شیشه‌ای هم هستند که به دلیل هزینه زیاد در ایران متداول نیستند. برای کسب مجوز باید به سراغ اداره جهاد کشاورزی بروید که در صورت داشتن شرایط لازم زمین و پروانه چاه آب، نتیجه آزمایش تست آب برای کشت گلخانه‌ای و پاره‌ای استعلامات اداری حداقل یک ماه زمان می‌برد تا مجوز فعالیت به شما داده شود. برای کسب تسهیلات بانکی تا سقف ۵۰۰‌میلیون برای یک گلخانه ۵۰۰۰ متر مربعی باید پس از کسب مجوزهای لازم حداقل ۲۰درصد پیشرفت فیزیکی در کار داشته باشید. در نهایت با ۷نیروی کار می‌توانید گلخانه‌ای را در این مقیاس اداره کنید که ماهانه حدود ۱۰‌میلیون تومان هزینه در بردارد.

 

مکان یابی اجرای ،برای طرح توجیهی احداث گلخانه

جانمایی‌های نادرست و مـکـان‌یـابی‌های غلط گلخانه‌ها، تجهیزات نامناسب و غیر‌کارشناسی، هزینه‌های تولید بالا، نداشتن بازارهای فروش و صنایع تبدیلی و فرآوری، از جمله مشکلات اصلی گلخانه‌داران کشور است. دولت سال‌هاست بر کشت محصولات گلخانه‌ای به‌ویژه صیفی‌جات تاکید می‌کند؛ اما پیش از اجرا باید به عوامل و مسائل مهم‌تری توجه کند. مکانیابی درست در اقلیم‌های مختلف، ایجاد تاسیسات و مراکز زیربنایی، آموزش گلخانه‌داران، ایجاد بازار فروش و صنایع جانبی و تبدیلی و از همه مهم‌تر راهکار کاربردی و عملی برای فعال کردن و اشتغالزایی فارغ‌التحصیلان رشته کشاورزی از جمله این موارد است که به آنها توجهی نشد.

برخی از گلخانه‌ها، بدون مطالعه اقلیم شناختی و توپوگرافی مناطق ایجاد شده است. برای نمونه تولید گوجه و‌ خیار در گلخانه‌های همدان منطقی و علمی نیست اما می‌توان همین محصولات را در جیرفت، ورامین و گرمسار با ۵۰‌درصد هزینه کمتر تولید کرد. این یعنی مطالعات مکان یابی طرح توجیهی احداث گلخانه و همچنین مدیریت گلخانه امری حیاتی ست.

کارشناسان بهین صنعت یاب به علاقه‌مندان سرمایه‌گذاری در این زمینه توصیه می‌کنند، بهتر است قبل از هرگونه سیاست‌گذاری و هزینه کردن برای ورود به این صنعت خوب تحقیقات انجام دهید، به‌عنوان مثال تغییرات اقلیمی و آب و هوایی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای صاحبان گلخانه‌ است؛ پس لازم است شرایط جوی منطقه مورد نظر خودتان را حداقل طی دو دهه گذشته مورد بررسی قرار داده و با کارشناسان این صنعت مشورت کنید.

 

نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد