تولید مالت جو، اکسیری به مثابه نفت خام

تولید مالت

مالت جو به پشتوانه طعم خوب و خواصی که دارد به مثابه یک اکسیر همه‌کاره عمل می‌کند به‌طوری که می‌توان موارد بسیاری از استفاده‌های آن را برشمرد که هرکدام خود وجهی از سرمایه‌گذاری را نمایش می‌دهند.

گزارشی درخصوص کاربردها و پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری در تولید مالت جو

امروز در دنیا مسئله تغذیه و غذا به یکی از مهم‌ترین مباحث مدیریتی هر کشوری تبدیل شده است، مسئله‌ای که می‌تواند موجب ضعف یا قدرت جوامع مختلف شود. شیوه‌های تولید، ماشین‌آلات متنوع، هزاران نوع بسته‌بندی، سلایق و سنت‌ها همگی از مواردی هستند که در خروجی نهایی بسیار تأثیر گذارند اما در این بین برخی محصولات به‌عنوان محصولات استراتژیک و پایه‌ای شناخته می‌شوند که نیاز به حجم تولید بالایی دارند. مثلاً گندم، برنج، دانه‌های روغنی، جو و… از این دسته‌ شناخته می‌شوند که در برخی کشورها هرکدام از این محصولات قابلیت کشت و توجه بیشتری نسبت به دیگر محصولات دارند.

ایران یکی از کشورهایی است که در تولید محصولی مانند جو عموما مشکلی نداشته است اما به‌رغم مزیت‌هایی بسیاری که جو نسبت به برخی دیگر از محصولات استراتژیک دارد توجه کمتری به آن می‌شود.

مالت جو، نفت خام

اصلی‌ترین محصولی که از جو گرفته می‌شود مالت جو است. مالت جو به‌طور خلاصه همان جوانه دانه‌های جو است که با استفاده از وسایل و شیوه‌های صنعتی و به‌وسیله گرم کردن، خشک شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تهیه مالت جو، پس از جوانه زدن جو با حرارت غیر‌مستقیم رطوبت آن را گرفته و پس از جداکردن جوانه و ریشه، جهت مصارف خوراکی و غیر‌خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مالت جو به پشتوانه طعم خوب و خواصی که دارد به مثابه یک اکسیر همه‌کاره عمل می‌کند به‌طوری که می‌توان موارد بسیاری از استفاده‌های آن را برشمرد که هرکدام خود وجهی از سرمایه‌گذاری را نمایش می‌دهند. مالت و عصاره آن به دلیل ویژگی‌های آنزیمی، قدرت طعم‌دهندگی، رنــــــگ و ارزش تغذیـــه‌ای آن، در دنیا موارد استفاده فراوانی دارد. مالت سرشار از ویتامین‌B، پروتئین و املاح است. اصلی‌ترین کاربردهای عصاره مالت را در دو بخش صنعت و مصرف خانوار تقسیم‌بندی می‌کنند. به علاوه در بخش علوفه و غذای دام و طیور محصولات جو استفاده می‌شود اما گزارش امروز حول محور مصارف انسانی این محصول می‌چرخد.

ماده ای به صرفه برای صنایع

در بحث صنعت یکی از مهم‌ترین استفاده‌های مالت، در تولید ماءالشعیر است. بیشتر کارخانه‌های تولید ماءالشعیر، از عصاره مالت به‌عنوان ماده اصلی و پایه تولید محصولات‌شان استفاده می‌کنند و براساس استاندارد، پایه تولید ماءالشعیر باید همین عصاره مالت باشد. همچنین مالت در صنایع مختلف غذایی چون قنادی‌ها، در تهیه بیسکویت، کراکرهای تخمیری، انواع کارامل، شیرینی و حتی تولید سوهان استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای مالت می‌توان به تولید سرکه، الکل، غلات صبحانه‌ای، بسیاری از انواع نوشابه‌ها و شیرهای آشامیدنی و پخت نان به‌صورت ویژه اشاره کرد. البته اگر بخواهیم همه کاربردهای استفاده از مالت را در صنایع برشماریم شاید به بیش از ۲۰ محصول هم برسد که در اغلب آنها مالت را در پایه فرمولاسیون یا به‌عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند و در همه موارد به دلیل سلامت و بحث تغذیه‌ای هم بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. به علاوه مالت یکی از مواردی است که می‌تواند صرفه اقتصادی مناسبی در صنایع غذایی داشته باشد. استفاده از مالت در بحث صنایع بسیار مفصل است و در تک‌تک موارد باید به‌صورت مجزا مورد بحث و بررسی جهت سرمایه‌گذاری قرار بگیرد اما عصاره مالت در بحث مصرف خانوار خود به‌عنوان یک ماده خام اولیه می‌تواند در این بحث مورد توجه ما باشد.

غذایی که دارو شناخته می شود

 عصاره مالت به‌عنوان یک مکمل غذایی کامل می‌تواند جایگزین بسیاری از خوراکی‌های بی‌خاصیت و مضر مانند چیپس و پفک در سبد خانوار باشد، در واقع عصاره مالت که به «عسل جو» معروف است به‌صورت طبیعی ۶۰ درصد قند دارد یعنی بدون نیاز به قند مصنوعی قابل خوردن است که به دو شکل پودری و مایع در بازار امروز وجود دارد اما بیشتر توسط پزشکان سنتی به‌عنوان دارو تجویز می‌شود درحالی‌که می‌تواند به‌صورت یک خوراکی یا میان‌وعده مناسب و حتی برای صبحانه هم مورد استفاده خانواده‌ها قرار بگیرد.

از زنان شیرده تا کودکان و ورزشکاران

مالت یک مکمل غذایی غنی برای استفاده در غذای کودک و همچنین برای افزایش ترشح شیر در مادران شیرده است، چرا که این ماده بسیار مقوی بوده و دارای ویتامین‌های گروه B است که در ترشح غدد مخصوص شیر تأثیر بسزایی دارد. همچنین عصاره مالت به علت خاصیت ملین بودن برای کودکان که دستگاه گوارشی آسیب‌پذیری دارند بسیار مناسب است و برای افزایش اشتهای کودک هم به کار گرفته می‌شود.

از طرفی مصرف عصاره مالت استخوان‌بندی را محکم می‌کند و ضعف و بی‌اشتهایی را از بین می‌برد و برای بدن‌سازان و ورزشکاران یکی از بهترین مکمل‌های غذایی به شمار می‌آید. مالت همچنین در درمان بسیاری از مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه مورد مصرف قرار می‌گیرد. عصاره مالت یکی از ترکیبات غذایی است که طی فرآیندی به نام مالتینگ (فرآیند جوانه‌زنی جو) از این غله به دست می‌آید و سرشار از ویتامین‌های گروه B و جایگزین مناسبی برای بسیاری از مکمل‌های دارویی است. این ترکیب غذایی را هم می‌توان در رژیم غذایی افراد مبتلا به چاقی و هم در رژیم افراد لاغر که قصد افزایش وزن دارند، گنجاند که به ترتیب باید قبل و بعد از غذا استفاده شود.

مالت‌شکلات‌هایی که به بازار می‌آیند

تقریبا همه کارشناسان تغذیه در جهان روی وعده غذایی صبحانه تاکید می‌کنند و معتقدند این وعده به‌عنوان اصلی‌ترین وعده غذایی باید سرشار از مواد مغذی و ویتامین‌ها باشد تا هم سلامتی جسمی فرد حفظ شود و هم انرژی کافی برای رسیدگی به کارهای روزانه خود را داشته باشد.

استفاده از مالت در دو بخش صنعت مواد‌غذایی و مصرف خانوار به کار گرفته می‌شود. در بخش مصرف خانوار که عصاره مالت به‌صورت پودری یا مایع در سبد خانواده‌ها به‌صورت مستقیم مصرف می‌شود که اغلب با نگاه دارویی به آن نگریسته می‌شود و چندان رغبتی برای استفاده روزانه از آن وجود ندارد.

یک ترکیب مغذی و خوشمزه

اما در بحث صنایع از عصاره مالت به‌عنوان پایه اصلی یا در پایه فرمولاسیون بهره گرفته می‌شود که خروجی نهایی هم مواد مغذی مالت را به همراه دارد و هم بیشتر شکل و شمایل یک خوردنی خوشمزه و جذاب را به خود می‌گیرد.

در واقع شرکت‌های اینچنینی که در ایران به‌صورت محدود در حال فعالیت هستند قصد دارند در تولید محصولات چه در بخش عصاره‌ها و چه در بخش کنسانتره‌ها جهت تولید نوشیدنی‌های مالت به‌جای استفاده از مواد سنتتیک و رنگ‌های شیمیایی از مواد صددرصد طبیعی مانند همین عصاره مالت که فاقد هرگونه افزودنی و نگه‌دارنده است استفاده کنند تا در کنار تولید یک محصول جدید و انجام یک سرمایه‌گذاری بکر، به سلامت کودکان و جامعه هم کمک کنند.

جو به‌عنوان یکی از غلات مهم دارای بیشترین مقدار فیبر محلول و نامحلول است. مواد‌غذایی تهیه شده از جو دارای ارزش غذایی بالایی بوده چرا که میزان پروتئین، فیبر، مینرال‌ها (فلزات) و ویتامین‌های گروه B در این ماده نسبت به موارد مشابه از مقدار بیشتری برخوردار است. دم کرده جو به نام «چای هیپوکرات» معروف است. تجربیات اخیر پزشکی نشان می‌دهد که مواد تشکیل‌دهنده جو، خاصیت درمانی دارند. جو همچنین عملکرد درمان‌های طبیعی را تسهیل می‌کند و بهبود می‌بخشد.

محصولاتی که در جهان خریدار دارند

با توجه به تنوع جو و واریته‌های آن محصولات متنوعی از آن تهیه می‌شود که در شکل ظاهری محصولات نیز موثر است. به‌دلیل این تنوع محصول و تکنیک‌های فرآوری آن، شرکت‌های بزرگی در دنیا در حال تولید این محصولات هستند که بخش عظیمی از تجارت این محصول با ارزش را به خود اختصاص داده‌اند.

با توجه به برآورد‌های انجام شده در انگلستان و بازار جهانی میزان درخواست این محصول رو به افزایش است و این نشان از ارزش این محصول دارد. آمارها نشان می‌دهد میزان مالت تولیدی در سال ۲۰۰۰ معادل ۴۰۰ هزار تن بوده است که در سال ۲۰۰۵ به حدود ۵۲۰ هزار تن رسیده است که نشان از افزایش ۳۰درصد تولید مالت دنیا دارد. این آمار نشان می‌دهد که با پیشرفت علم علاوه بر تولید جو به‌عنوان یک غله با ارزش، محصولات مالت جو نیز با ارزش بیشتری مورد توجه قرار می‌گیرند. تولید این محصول در کشورهای خاور دور، آمریکای جنوبی و اروپای شرقی بیشتر از نقاط دیگر دنیاست. گرچه در بین کشورهای اروپایی انگلستان یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کننده و صادر‌کننده‌های مالت جو است اما رقابت اصلی بین کشورهای استرالیا، کانادا و آمریکاست. اگر به تولید مالت در کشور انگلستان توجه شود می‌توان به ارزش این ماده غذایی ساده اما پرارزش پی برد.

فرآورده های فانتزی مالت جو

محصولاتی که از ترکیب مالت جو به دست می‌آید و به‌عنوان فرآورده‌های فانتزی از آنها یاد می‌شود به گروه‌های زیر تقسیم می‌شود:

1- شکلات مالتی: در ساخت این شکلات از عصاره مالت جو در مغز شکلات و پوشش آن استفاده شده است و می‌توان علاوه بر تنوع در محصول به ارزش غذایی و تغذیه‌ای این ماده در ساخت شکلات اشاره کرد.

2- مالت کاکائویی: این محصول به‌عنوان یک شکلات صبحانه ویتامینه با ارزش غذایی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3- سوهان مالتی (Puffed Barley): این سوهان از ترکیب مواد مختلف همراه با مالت تهیه می‌شود.

4- بیسکویت حاوی مالت جو: این بیسکویت از آرد جو و مالت به‌عنوان شیرین‌کننده تولید می‌شود.

5- پودر شیر مالت: این محصول از شیر تازه گاو و همراه با پودر کاکائو و مالت به‌عنوان شیرین‌کننده تهیه می‌شود.

۶- نان مالت: این محصول که حاوی ۵ تا ۱۵ درصد مالت آسیاب شده یا عصاره مالت است در مقایسه با نان معمولی تیره رنگ‌تر و شیرین‌تر است و بافت نسبتا چسبنده‌ای دارد.

مهمترین نکته، گیرایی بازار

سرمایه‌گذاری در تولید مالت جو چندان کار مشکلی نیست، چرا که هم ماده اولیه این تولیدات که جو است به‌راحتی در ایران یافت می‌شود و هم ماشین‌آلات و دانش فنی لازم در کشور وجود دارد. بخش اساسی برای ورود به این حوزه، معرفی محصول و شناساندن آن به مردم است که نیاز به یک تلاش پیوسته از رسانه‌ها، دولت و تولیدکنندگان را می‌طلبد.

در واقع قبل از هر چیزی باید مردم این محصول را بشناسند و خواص آن را به‌خوبی درک کنند تا به مرور زمان آن را به عنوان جایگزین بسیاری از خوراکی‌های دیگر در سبد خوراکی خود بگذارند.  این محصول یک محصول تندرو نیست و به اصطلاح بازار محصول کندرویی دارد و نیاز است تا با وقت و انرژی لازم با حمایت رسانه‌ها و کمک دولت به مردم معرفی شود. همچنین با تنوع در تولید محصولات مانند به‌کارگیری عصاره مالت در تولید انواع سس‌های خوراکی، ترکیب با شیر یا حتی کره عصاره مالت، راحت‌تر می‌توان آن را در بازار عرضه و سلیقه‌های مختلف را قانع کرد. البته برای هر کدام از این محصولات نیاز است تا کارهای کارشناسی و نیازسنجی بازار انجام شود سپس سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی وارد عمل شوند.

منبع: واحد تحقیقات سرمایه‌گذاری بهین صنعت یاب