مطالعات مقدماتی طرح توجیهی فرآوری و بسته بندی ادویه
اگرچه ایران سرزمین ادویه‌ها نیست و معمولا این عنوان را باید برای کشوری مانند هند به کار برد اما بدلیل علاقه ایرانیان امروزه در فروشگاه‌های سطح شهر شاهد حضور ادویه های مختلف در بسته‌بندی‌هایی گوناگون هستیم که طی فرآوری ادویه خام وارداتی تولید می‌شوند. در حال حاضر در واحدهای صنعتی انوع مختلف ادویه‌ها به‌صورت چوب وارد کارخانه شده و پس از طی کردن مراحل مربوط به فرآوری و بسته‌بندی، وارد شبکه فروش می‌شود. تامین امنیت غذایی که این روز‌ها مسئله اصلی کشورهای مختلف به حساب می‌آید از این رو سرمایه‌گذاری در فرآوری محصولات غذایی و کشاورزی به لحاظ اقتصادی تا حد زیادی توجیه‌پذیر بوده و ارزش افزوده بالایی را به همراه دارد. در طرح توجیهی امروز، جنبه‌های مختلف طرح توجیهی فرآوری و بسته بندی ادویه را بررسی کردیم که در ادامه پیش رو دارید.
معرفی طرح توجیهی فرآوری و بسته بندی ادویه
ادویه جمع مکسر دوا در عربی است، ادویه‌جات مواد گیاهی هستند که بعد از فرآوری آن به منظور عطر و طعم دهی به مواد غذایی استفاده می شوند، برخی از این محصولات علاوه بر مصرف خوراکی، مصارف دارویی و درمانی نیز دارند. از آنجایی که استفاده از ادویه‌های از قدیم‌الایام در ایران رایج بوده و هست، شاید بتوان گفت ایرانیان به نسبت مردم بسیاری از کشورهای دیگر، علاقه بیشتری به استفاده از ادویه‌های مختلف داشته باشند.
برآورد‌ها نشان می‌دهد در ایران سالانه ۲۲۰هزار تن ادویه مصرف می‌شود که درصدی از آن تولید داخل و درصد بالایی از آن هم وارداتی است. ادویه از آن دست کالاهایی است که بیشترین تکیه را بر واردات دارد. چون در ایران تنها حجم بسیار اندکی، آن هم تنها حدود پنج قلم ادویه، به‌صورت انبوه تولید می‌شود. در دنیا اقلام مختلف ادویه اعم از زردچوبه، فلفل، دارچین، زنجبیل و… تولید می‌شود و کشورهایی مانند هندوستان، اندونزی، سنگاپور و مالزی در تولید این محصولات پیشرو هستند. این در حالی است که در ایران پنج نوع ادویه و به میزان ۵۰هزار تن تولید می‌شود.
مزایا و کاربرد های محصول
ادویه به منظور عطر و طعم دهی به غذا و یا برای پنهان کردن طعم‌های دیگر استفاده شود. در آشپزخانه، ادویه جات از سبزیجات که برگ دار، قسمت‌های گیاه سبز مورد استفاده برای طعم دهی یا به عنوان چاشنی هستند، متمایز هستند. کارخانجات، صنایع تولیدکننده مواد‌غذایی و حتی ارگان‌های پزشکی نیز از دیگر مصرف‌کنندگان بزرگ این نوع از مواد‌غذایی محسوب می‌شوند.
بررسی بازار طرح توجیهی فرآوری و بسته بندی ادویه
میزان تقاضا برای ادویه‌جات در سطح جهان به‌شدت رو به افزایش است. به‌همین نسبت هم تولید ادویه‌ها و گیاهان خوراکی از این دست رشد بالایی را به خود می‌بیند. کما اینکه توصیه‌های پزشکی برای مصرف ادویه و گیاهان دارویی موجب تمایل بسیاری از مصرف‌کنندگان به سوی این محصولات شده است، به‌طوری که این امر تغییر عادات غذایی و گرایش به سوی غذاهای سالم را در پی داشته است. همچنین تنوع زیادی که در میان این مواد خوراکی به چشم می‌خورد، موجب شده تا چاشنی بی‌بدیل میزهای غذا باشند. از طرفی تولید مواد‌غذایی بدون این چاشنی‌ها هم تقریبا غیرممکن شده است.
به همین دلیل در بسیاری از مواد‌غذایی آماده، سس‌ها، نوشیدنی‌ها، نان‌ها، شیرینی‌ها و… از انواع مختلف این چاشنی‌ها استفاده می‌شود و ادویه‌جاتی مانند فلفل، زردچوبه، زنجبیل، گشنیز، دارچین، زیره، گل میخک، سیر، هل و… جزء لاینفک بسیاری از غذاها در سراسر جهان شده‌اند. از طرفی مصرف سالانه ادویه در کشورمان ۲۲۰هزار تن است که ۱۷۰هزار تن آن از طریق واردات تامین می‌شود. ۱۷۰هزار تنی که به دو صورت فله‌ای و بسته‌بندی‌شده در بازار به‌فروش می‌رسد.
نوع فله‌ای همان شیوه سنتی خرید و فروش ادویه است و نوع بسته بندی در سال های اخیر رواج یافته که نوعی سرمایه گذاری برای فروش مدرن تر ادویه جات است. در هر صورت مسئله مهم نیاز بازار داخلی به ادویه است و حتی می توان گفت بیش از ۲۲میلیون خانوار ایرانی مصرف کننده این مواد غذایی هستند.
فرآیند تولید محصول
ادویه هایی که چوب آنها وارد کشور می‌شود، مانند چوب دارچین و چوب زردچوبه حتما باید آسیاب شود و این آسیاب کردن در چند مرحله انجام می‌شود. پس از آسیاب شدن، ادویه به قسمت بسته بندی می‌رود که دستگاه های بسته‌بندی هم اتوماتیک هستند و معمولا در ظروف پت، این بسته‌بندی انجام می‌شود.
جهت فرآوری و بسته‌بندی ادویه به آسیاب های مختلفی اعم از سوزنی و چکشی و دستگاه بسته‌بندی ساشه و در مورد ادویه های میکس به دستگاه بلندر نیاز است، فرآوری و بسته‌بندی ادویه در فضای کوچک امکان‌پذیر نیست و حداقل باید یک هزار متر فضا به این امر اختصاص بیابد. از طرفی آسیاب کردن ادویه گرد و خاک بسیار شدیدی را ایجاد می‌کند و علاوه بر بزرگی فضا، باید تهویه بسیار قوی و انبار مناسب و به دور از رطوبت هم داشته باشد. ادویه‌ها جزو آن دسته از مواد‌غذایی هستند که رطوبت در آنها بسیار تاثیرگذار است. یعنی اگر تهویه و محل انبار درست و اصولی نباشد، ادویه رطوبت جذب می‌کند و در نهایت کپک می‌زند.
