مدیریت استراتژیک، فرآیند جامع تدوین، اجرا و ارزیابی راهبرد های سازمانی است که به منظور دستیابی به اهداف کوتاه مدت، میان مدت و اهداف بلندمدت سازمان استفاده می شود. این فرآیند شامل تصمیم‌گیری و اقداماتی است که سازمان را به سوی وضعیت آینده ی مطلوب خود هدایت می‌کند. این حوزه فعالیت‌های متنوعی را مانند تجزیه و تحلیل محیط خارجی، تعیین اهداف، تدوین استراتژی‌ها، اجرای برنامه‌ها و نظارت بر عملکرد را شامل می شود.
مفهوم استراتژی به یک دسته از اقدامات برنامه‌ریزی شده و هدفمند اشاره دارد که با هدف دستیابی به اهداف خاص یا مقاصد مشخص انجام می‌شود. این فرآیند شامل انتخاب‌ها و تخصیص منابع به گونه‌ای است که یک فرد، سازمان یا موجودیت قادر به مواجهه با چالش‌ها، بهره‌مندی از فرصت‌ها و دستیابی به نتایج مطلوب باشد. استراتژی فرآیندی پیشرو است که هم برنامه‌ریزی استراتژیک در سطح بالا را شامل می‌شود و هم شامل اجرای جزئیات عملیاتی برای به‌دست‌آوردن مزیت رقابتی در برابر رقبا است. مدیریت استراتژیک مفهوم در نظر گرفتن محیط داخلی و خارجی را به طور همزمان دربرمی‌گیرد و با انطباق عوامل داخلی مانند منابع، قابلیت ها و شایستگی های کلیدی با مولفه های محیط خارجی مانند مشتریان، تامین کنندگان و رقبا به دنبال دستیابی به مزیت رقابتی از طریق تمایز یا رهبری هزینه است.
مدیریت استراتژیک یک فرآیند مبتنی بر آینده نگری است که امکان تصمیم‌گیری مؤثر را برای شکل‌دهی به جهت آینده ی قابل تصور فراهم می کند. برنامه‌ریزی استراتژیک شامل در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند شرایط بازار، نقاط قوت و ضعف سازمانی و پیشرفت‌های فناوری است تا یک رویکرد جامع را پیشنهاد دهد.
اجرای استراتژی نیازمند ترجمه استراتژی های تدوین شده به اقدامات قابل اجرا و فعالیت‌های خاص است. این فرایند شامل هماهنگ‌سازی منابع، ساختارها و سیستم‌های سازمانی با استراتژی‌های انتخاب شده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که اهداف مورد نظر به دست آمده‌اند. این تمرکز همزمان بر برنامه‌ریزی استراتژیک و اجرای عملیاتی برای به‌دست‌آوردن یک مزیت رقابتی ضروری است.
به طور خلاصه، استراتژی یک فرآیند پویا و جامع است که هم برنامه‌ریزی در سطح بالا و هم اقدامات عملیاتی جهت دستیابی به اهداف خاص را دربرمی‌گیرد.
چرا باید به مدیریت استراتژیک توجه کنیم؟
در یک محیط تجاری پویا، تغییر اجتناب ناپذیر است. مدیریت استراتژیک به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که به درستی به تغییرات در محیط خارجی، مانند پیشرفت‌های فناوری، تغییرات بازاری یا تحولات نظامی، واکنش نشان دهند و به صورت متداوم کارآمد و موثر باشند.
تخصیص کارآمد منابع یک جنبه کلان مدیریت استراتژیک است. با درک اولویت‌ها و تمرکز بر فعالیت‌های موثر، سازمان‌ها می‌توانند به بهترین نحو از منابع خود استفاده کرده و به بهره‌وری و عملکرد بهتر دست یابند.
مدیریت استراتژیک در اهداف و جهت سازمان شفافیت ایجاد می‌کند. این اتفاق به کارمندان کمک می‌کند تا نقش و مشارکت خود را در مأموریت کلان درک کنند و احساس هماهنگی و هدفمندی پیدا کنند.
سازمان‌ها با مخاطرات مختلفی روبرو هستند از جمله نوسانات بازار، فشارهای رقابتی و تهدیدهای خارجی. مدیریت استراتژیک شامل ارزیابی و استراتژی‌های کاهش ریسک است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا چالش‌ها را پیش‌بینی کرده و به صورت موثر واکنش نشان دهند.
مدیریت استراتژیک در حفظ پایداری بلندمدت سازمان نقش اساسی دارد. این شامل تفکر در مورد آینده، برنامه‌ریزی برای آینده و سازگاری با شرایط بازار در تغییرات به وجود آمده است، تا سازمان قابلیت بقا در بلند مدت داشته باشد.
مدیریت استراتژیک نوآوری و خلاقیت را تشویق می‌کند. سازمان‌هایی که تفکر استراتژیک را در فرآیندهای خود جای می‌دهند، احتمالاً ایده‌ها، فناوری‌ها و مدل‌های تجاری جدید را بررسی می‌کنند و فرهنگ بهبود مستمر را ترویج می‌کنند.
استراتژی‌های تدوین شده یک زبان و دیدگاه مشترک برای کارکنان سازمان فراهم می‌کنند. ارتباط مؤثر در تدوین و اجرای اهداف استراتژیک این اطمینان را می‌دهد که همه نهادها، هم داخلی و هم خارجی، جهت و هدف سازمان را درک کنند.
