طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی

مطالعات مقدماتی طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی

مقدمه طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی

در مقاله به بررسی چگونگی نگارش طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی می پردازیم. ازدیاد جمعیت، افزایش ساخت‌و‌ساز و بالا رفتن مصرف در همه ابعاد،سوغات زندگی مدرن است و به‌تبع آن باید سازوکارهای مناسبی ایجاد شود تا همپای رشد مصرف، تولید نیز ارتقا یابد. در این میان مصرف بی‌رویه برق یکی از معضلاتی است که امروزه جامعه جهانی نیز با آن دست و پنجه نرم می‌کند.

لذا امروزه کشورها با تحقیق محققان، حمایت دولت‌ها و البته سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی به دنبال راه‌های تازه‌ای هستند تا با هدررفت کمتر منابع پیشین، به بهترین نتایج دست یابند. موضوع نیروگاه خورشیدی یکی از این راهکارهای نوین است که امروزه در جهان نگاه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است. انرژی خورشیدی وسیع‌ترین منبع انرژی در جهان است. انرژی که از جانب خورشید در هر ساعت به زمین می‌تابد، بیش از کل انرژی است که ساکنان زمین در طول یک سال مصرف می‌کنند.

برای بهره‌گیری از این منبع باید راهی جست تا انرژی پراکنده آن با بازده بالا و هزینه کم به انرژی قابل مصرف الکتریکی تبدیل شود. با توجه به محدودیت منابع سوخت فسیلی و زیانبار بودن استفاده غیراصولی اینگونه سوخت‌ها برای سلامت محیط‌زیست، پژوهش‌ها و کاربردهای انرژی‌های تجدیدپذیر در مجامع صنعتی و علمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. در این میان انرژی خورشید با توجه به اینکه کاملا پاک و عاری از هرگونه آلودگی بوده و به عنوان منبع انرژی ارزان شناخته شده، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

معرفی طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی

کاهش منابع آبی در کشور مسئله‌ای جدی است و توجه به آن تنها در صرفه‌جویی مصارف خانگی خلاصه نمی‌شود بلکه برای تامین انرژی از جمله برق نیز باید منابع دیگری جایگزین آب شود که استفاده از «پنل‌های خورشیدی» می‌تواند در تامین برق راهگشا باشد.

نیروگاه خورشیدی عبارت است از مجموعه فرآیندی که با استفاده از پانل ها، انرژی خورشید را دریافت و آن را به الکتریسیته تبدیل می‌کند تا برای مصارف تجاری و مسکونی قابل استفاده باشد. به سیستمی که با استفاده از پانل ها، انرژی خورشید را به جریان الکتریسیته تبدیل می کند پدیده فتوولتائیک می نامند.

ایران در بین مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی قرار گرفته و در منطقه‌ای واقع شده که به لحاظ دریافت انرژی خورشیدی در بین نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد. میزان تابش انرژی خورشیدی در ایران بین ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین‌زده شده که البته بالاتر از میزان متوسط جهانی است.

در ایران به‌طور متوسط سالانه بیش از ۲۸۰ روز آفتابی گزارش شده که بسیار قابل توجه است. این میزان نور خورشید در شهرهای واقع در مرکز فلات ایران همچون یزد، کرمان، سمنان و اصفهان بیشتر قابل لمس است. از این‌رو همواره بر استفاده از این منبع خدادادی تاکید می‌شود.

هزینه احداث ۱۶۰۰ مگاوات نیروگاه سیکل ترکیبی و شبکه مورد نیاز آن افزون‌بر ۶۴۵۰میلیارد تومان است که سالانه ۸۵۰میلیارد تومان آن متعلق به هزینه سوخت بدون احتساب هزینه راهبری است در صورتی که هزینه احداث نیروگاه خورشیدی با همان توان ۶۰۰۰میلیارد تومان است. مقایسه دو عدد ۶۰۰۰ و ۶۴۵۰میلیارد تومان حاکی از آن است که از نظر اقتصاد ملی، مولد خورشیدی در همان سال نخست ارزان‌تر از نیروگاه حرارتی متمرکز است.

در زمینه انرژی خورشیدی حدود ۶۰هزار مگاوات ظرفیت اثبات شده در کشور وجود دارد. این در حالی است که حدود ۷۵هزار مگاوات ظرفیت نصب شده در کشور داریم که حدود ۹۳درصد از آن در نیروگاه‌های حرارتی تامین می‌شود. در حالی فقط حدود ۷درصد از انرژی برق کشور از ظرفیت‌های انرژی پاک تامین می‌شود که تنها در زمینه استفاده از انرژی خورشیدی جزو ۱۰ کشور نخست دنیا هستیم اما به اندازه این بضاعت و ظرفیت از آن استفاده نمی‌شود.

این مقاله را هم مطالعه نمایید : پرورش ماهی خاویار

 انوع نیروگاه خورشید

• نیروگاههای سهموی خطی
• نیروگاههای دریافت کننده مرکزی
• نیروگاههای بشقابک سهموی
• نیروگاههای دودکش خورشیدی
• نیروگاه کلکتورهای فرنل
• نیروگاههای سهموی خطی

معرفی کاربردها و مزایای طرح

بسیار پیش آمده که در زمان پیک مصرف برق یا فصل‌های گرم سال، مصرف انرژی در صنایع با محدودیت مواجه شده است. از این رو اگر با استفاده از انرژی خورشیدی یا انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر شبکه برق پربارتر شود، می‌توان جلوی محدودیت‌ها را گرفت.

بررسی مطالعات مقدماتی طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی جهت افزایش ظرفیت تولید برق در شبکه توزیع توسط بخش خصوصی، یکی از مزیت های این طرح توجیهی واگذاری اراضی ملی جهت احداث نیروگاه های خورشیدی و خرید تضمینی برق می باشد نرخ خرید تضمینی انرژی الکتریکی تولیدی بسته به ظرفیت نیروگاه از ۳۲۰۰۰ تا ۴۹۰۰۰ ریال به ازای هر کیلووات ساعت و قرارداد خرید تضمینی بمدت ۲۰ سال می باشد.

مطالعه بازار 

در حال حاضر حدود ۳۰۰ مگاوات ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور وجود دارد که براساس برنامه وزارت نیرو، قرار است در ۱۰ سال آینده حدود ۸ هزار مگاوات انرژی‌های بادی و خورشیدی به این ظرفیت اضافه شود. البته از آنجایی که مصرف برق کشور در روزهای گرم سال زیاد است پیشنهادات در زمینه بالا بردن گستره استفاده از انرژی خورشیدی نیز زیاد می‌شود. البته کشور از این ظرفیت برخوردار است و گویای این مطلب نیز حضور سرمایه‌گذاران خارجی در این صنعت است.

بر اساس گفته های مسئولان وزارت نیرو، نتایج بررسی های کارشناسی با توجه به رشد سالانه مصرف برق در کشور و سیاست های توسعه صادرات برق و توسعه صنعتی حاکی از این است که نیاز به افزایش ظرفیت تولید برق به میزان ۵ هزار تا ۵ هزار و ۲۰۰ مگاوات در هر سال داریم.

در طی سالهای گذشته، میزان افزایش ظرفیت های سالانه تولید برق کشور بسیار با این رقم فاصله داشته و مهمترین دلیل سر به سر شدن تولید و مصرف برق در پیک مصرف سال ۹۵ و جلوگیری از بروز خاموشی های گسترده با پیک سایی، همین کمبود پروژه های جدید بهره برداری شده در بخش تولید برق بوده است. طبق گفته «حمید چیات چیان» وزیر نیروی ایران تا پایان برنامه ششم توسعه (سال ۱۴۰۰) باید ظرفیت تولید برق کشور به حدود ۱۰۱ هزار مگاوات برسد؛ با این وجود، باید حدود ۲۵ هزار مگاوات افزایش ظرفیت تولید برق در ۵ سال اجرای برنامه ششم توسعه محقق شود.

برنامه‌ریزی‌های سازمان‌ها برمبنای برنامه ششم توسعه این است که سالانه حداقل ۵هزار مگاوات برق مصرفی کشور از محل انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شود؛ یعنی سالی ۱۰۰۰ مگاوات که رقم قابل توجهی است. این قاعده می‌تواند در شهرک‌های صنعتی نیز اجرایی شود و شامل حال صنایع نیز باشد؛ چراکه براساس دستورالعمل جدید تمامی اداره‌ها و سازمان‌های دولتی باید حداقل تا ۲۰درصد برق خود را از محل انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنند. در این زمینه دولت یارانه نیز درنظر گرفته است تا جایی که مازاد برق تولیدی حاصل از خورشید را می‌توان به شبکه برق فروخت. اینها انگیزه‌ای را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند تا در شهرک‌های صنعتی برای ایجاد نیروگاه‌ها یا پنل‌های خورشیدی اقدام کنند.

سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی خورشیدی ریسک بالایی به همراه ندارد؛ چرا که انرژی برق حاصل از سرمایه‌گذاری را می‌توانند به صورت تضمینی بفروشند.

دانش فنی پروژه

فناوری ساخت سلول‌های خورشیدی در دسته فناوری‌های بالا قرار دارد که نیازمند هزینه فراوانی است. به علاوه، با توجه به بازده نه‌چندان بالای سلول‌های رایج در بازار، قیمت تمام‌شده نصب این سلول‌ها به نسبت توان تولیدی آنها افزایش می‌یابد. با این وجود، با توجه به پیشرفت فناوری در طول سال‌های مختلف، هزینه تمام‌شده توان تولید شده توسط سلول‌های خورشیدی به‌طور چشمگیری کاهش یافته است.

یکی از مشکلات گونه‌های مختلف سلول‌های خورشیدی بازده تبدیل انرژی به نسبت پایین آنهاست به‌طوری که این مقدار در سلول‌های سیلیکونی (که رایج‌ترین نوع سلول‌های خورشیدی هستند) در محدوده ۳۰-۲۰ درصد قرار می‌گیرد. این مقدار در بهترین شرایط ممکن یعنی تابش کامل ۱۰۰۰ W/m۲ و بدون در نظرگیری آلودگی‌های محیطی و شرایط آب و هوایی مخل تابش، اندازه‌گیری شده است و بنابراین در شرایط واقعی بازده کمتری را دارد. این در شرایطی است که عوامل دیگری مانند افزایش دمای سلول، شرایط محیطی نظیر هوای ابری و… می‌تواند اثر منفی در این میزان بازده داشته باشد. بنابراین رویه دنیا به سوی افزایش هرچه بیشتر بازده سلول‌های خورشیدی است.

مطالعات مالی و اقتصادی

هزینه احداث نیروگاه خورشیدی یک واحد تولیدی بسته به وسعت مجموعه به ازای هر کیلووات ساعت ظرفیت حدود ۲ تا ۵هزار دلار تمام می‌شود. می توان گفت هزینه تولید هر مگاوات انرژی خورشیدی بین ۵ تا ۶ میلیارد تومان است.

طول مدت بازگشت سرمایه طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی نیز حدود سه تا پنج سال برآورد می‌شود. علاوه بر این نیروگاه‌های خورشیدی نیازمند زمین وسیعی هستند که خود مستلزم هزینه است. سیستم‌های خورشیدی عموماً دارای مکانیزمی خودکار هستند؛ اماتکنسین‌های برق و الکترونیک و همچنین تعدادی نیرو برای غبارروبی پنل‌ها (چنانچه سیستم موردنظر به‌صورت پیش‌فرض از چنین سیستمی برخوردار نباشد) مورد نیاز است. دیگر موضوعی که شاید دغدغه سرمایه‌گذاران باشد، اخذ مجوزهای لازم است. مجوزهای لازم برای احداث یک نیروگاه خورشیدی شامل محیط‌زیست و پروانه ساخت از وزارت نیرو است.

پیش از صدور مجوز، سازمان مربوطه موظف است مطالعات امکان‌سنجی نظیر پتانسیل مناسب سایت جهت تأمین انرژی، شناسایی تکنولوژی مناسب با شرایط سایت، عدم وجود موانع در جهت ساخت و احداث و… را علاوه بر مطالعات زیست‌محیطی انجام دهد و گاهی تا یک‌سال هم به طول می‌انجامد.

در جدول ذیل حجم سرمایه گذاری مورد نیاز، ظرفیت تولید به همراه اطلاعات جامع دیگری مانند متراژ زمین و برخی از شاخص های اقتصادی آورده شده است. لازم به ذکر است که آمار و ارقام ذکر شده تقریبی می باشد. لذا جهت تهیه مطالعات امکان سنجی مستند، به روز و قابل دفاع با شرکت بهین صنعت یاب جهت تهیه طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی تماس حاصل نمایید.

مطابق برنامه ششم توسعه، دولت موظف است زمینه تولید تا ۵ هزار مگاوات انرژی بادی و خورشیدی در طول برنامه متناسب با تحقق تولید را فراهم سازد و این نوید حمایت از تولیدکنندگان بخش‌خصوصی توسط دولت را می‌دهد، اگرچه ممکن است سازوکارهای برگزیده، گاهی دارای نواقصی هم باشد؛ اما این در حالی است که هم‌اکنون تولید برق خورشیدی حدود ۷ تا ۱۲ سنت به ازای هر کیلووات ساعت هزینه دارد و فروش آن معادل ۱۵ سنت است، این سود آوری ۲۵ تا ۱۱۰ درصدی سرمایه‌گذاری در این عرصه را از توجیه مطلوبی برخوردار می‌کند.

نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد

هزینه احداث پنل‌های خورشیدی در طول ۱۰ سال اخیر، یک پنجم کاهش یافته است. در حال حاضر هیچ منبع انرژی دیگری را نمی‌توان یافت که چنین توسعه‌ای را تجربه کرده باشد. همچنین پیش‌بینی می‌شود با ورود نسخه‌های تجاری کم‌هزینه جدید، راه‌اندازی این پنل‌ها تا پایان سال ۲۰۱۶ کاهش قیمتی بیش از ۳۰ درصد را تجربه کند. هم‌اکنون بسیاری ازکشورها -از مصر گرفته تا کشورهای اروپایی و ایالات متحده- سرمایه‌گذاری کلانی را در ساخت و توسعه این عرصه انجام داده و می‌دهند و البته ما در ایران کمی در این زمینه عقب‌تر هستیم.

عمر متوسط پنل‌های خورشیدی بیش از ۲۵ سال است و این موضوع بازگشت سرمایه را تا حد زیادی تضمین خواهد کرد. با توجه به رکود حاضر در ساختار اقتصادی کشور، کمتر سرمایه‌گذاری توان سوددهی بلند‌مدت تا این حد را دارد. همچنین قسمت عمده کشورمان از مناطق کویری تشکیل شده که تاکنون در تولید ملی سهمی نداشته‌اند. با اتصال شبکه‌های خورشیدی احداث شده در مناطق کویری می‌توان از گوشه گوشه کشور برای افزایش درآمد و کمک به توسعه و پیشرفت آن بهره برد.

بد نیست بدانیم بنابر استاندارد بین‌المللی اگر میانگین انرژی تابشی خورشید در روز بالاتر از ۳٫۵ کیلووات ساعت در مترمربع (۳۵۰۰ وات ساعت) باشد، استفاده از مدل‌های انرژی خورشیدی نظیر کلکتورهای خورشیدی یا سامانه‌های فتوولتاییک اقتصادی و مقرون به‌صرفه است. کارشناسان معتقدند ایران با داشتن حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال می‌تواند از بهترین کشورهای دنیا در زمینه تولید انرژی خورشیدی باشد که این خود نویدی است برای سرمایه‌گذارانی که در تردید بازگشت سود و سرمایه‌شان هستند.

در صورت نیاز به مطالعات امکان سنجی و طرح توجیهی کاملاً تخصصی، به روز، مستند و قابل دفاع در کلیه بانک ها با شرکت بهین صنعت یاب تماس حاصل نمایید.