طرح توجیهی پرورش قارچ
طرح های توجیهی دارای ساختار مخصوص به خود می باشند تا منسجم و با کارایی بالا، قابل ارائه به سرمایه گذاران باشند. بخش کشاورزی که طیف وسیعی از طرح های توجیهی را به خود اختصاص داده است و علت این اتفاق ورود دستگاه ها و روش های تولیدی جدیدیست که نیازمند سرمایه گذاری زیاد می باشد و باید به بررسی آن پرداخت تا اینکه متوجه این امر شد که آیا این سرمایه گذاری توان لازم را دارا می باشد؟ یا خیر؟ در بخش کشاورزی، تولید قارچ یکی از محبوب ترین محصولات می باشد که علت آن را می توان روش پرورش ساده آن اشاره کرد. در ادامه طرح توجیهی پرورش قارچ با ما همراه باشید.
انواع قارچ ها و کاربردهای آن
قارچ ها نه جانور هستند و نه گیاه، در واقع جزیی از یوکاریوت ها قرار می گیرند. موادی که قارچ ها از آن تغذیه می کنند ترکیبات آلی برای دریافت انرژی و دی اکسید کربن نیازمند هستند. قارچ ها همچون باکتری ها در تجزیه مواد و گردش عناصر در طبیعت دخالت داشته و اهمیت بسزایی دارند.
قارچ ها انواع مختلفی دارند. برخی از آنها بسیار سمی بوده و باعث مرگ می شوند. برخی از آنها با انجام یک سری اعمال قابل خوردن می شوند مثل جوشاندن آن یا خوردن بعضی از آنها با مواد دیگر ایجاد مسمومیت کند به طور مثال با استفاده این نوع قارچ ها با الکل، اما بعضی از آنها در حالت طبیعی خوراکی می باشند.
پرورش ساده قارچ ها یکی از عوامل محبوبیت این محصولات است
قارچ ها خود به سه دسته تقسیم می شود:
قارچ های صنعتی و دارویی: این نوع قارچ ها در واقع در صنایع مختلف کاربرد دارند، از جمله در صنایع دارویی، بهداشتی، صنایع زیبایی و …
از جمله قارچ های دارویی می توان به قارچ پنی سیلیوم برای تولید پنی سیلین، قارچ گانودرما لوسیدوم و یا شی تاکه که در بخش درمان از آن استفاده می شود نام برد که هر کدام خواص خود را دارند.
قارچ های خوراکی: هر یک از قارچ های خوراکی مواد غذای مخصوص به خود را دارند و معمولا دارای ۷۵ تا ۹۰ درصد آب می باشد. قارچ ها میزان پروتئین بالایی دارند و به همین دلیل می تواند جایگزین خوبی برای گوشت باشد. قارچ ها به دلیل ماهیتی که دارند دارای چربی و البته کالری پایینی می باشند به همین دلیل در رژیم های لاغری بسیار استفاده می شود. قارچ ها علاوه بر پروتئین شامل مواد و ویتامین های دیگری می باشد از جمله کیتین که گفته می شود برای تقویت دستگاه ایمنی مفید می باشد و یا ریز مغزی روی که برای پوست و مو مفید است و شامل ویتامین های B,C و D می باشد.
ویتامین D موجود در قارچ در واقع بستگی به نور فرا بنفشی است که به آن تابانده شده و می تواند متفاوت باشد، به طوری که اگر قارچ قبل از برداشت یک ساعت به آن نور فرابنفش تابانده شود، مقدار ویتامین D آن به دوبرابر مقدار توصیه شده هر روز توسط سازمان غذا و دارو امریکا می رسد ولی اگر ۵ دقیقه بعد از برداشت به آن نور فرابنفش برسد، این رقم به ۴ برابر میزان گفته شده در سازمان غذا و دارو امریکا می رسد.
قارچ های سمی: همانگونه که گفته شد این قارچ ها غیر قابل استفاده بوده و قابلیت استفاده را ندارند.
انواع قارچ
قارچ گانودرما
قارچ های گانودرما که زیر مجموعه قارچ های دارویی قرار می گیرند، در حالت طبیعی به دلیل طعم تلخ آن به صورت خام و یا به تنهایی قابل مصرف نمی باشد به همین دلیل برای مصرف معمولا به همراه قهوه دم کرده و یا با مواد دیگر ترکیب و مصرف می گردد. برای تولید قارچ نکته اصلی در واقع شرایط موجود تولید از جمله شرایط محیطی ( رطوبت، دما، نور) مواد اضافه شده به خاک و استریل بودن بسیار از اهمیت بالایی برخوردار می باشد، به همین رو اگر سرمایه گذارن این صنعت به این نکات توجه لازم نداشته باشند هرگز به سود دهی مورد نظر نمی رسند و دچار زیان فراوان خواهند گشت. که این موارد در طرح توجیهی پرورش قارچ در نظر گرفته می شود.
شرایط خاک بخش مهمی در فرایند تولید قارچ گانودرما می باشد به همین دلیل علاوه بر خاک اره مقداری سبوس برنج و مقداری آهک به آن اضافه می گردد و سپس آن را داخل کیسه پلاستیکی قرار داده و در آن را گره می زنند و دمای آن را بالا برده تا به دمای ۹۵ تا ۱۰۰ درجه سانتی گراد برسد تا استریل گردد. در مرحله بعد باید دمای کیسه را پایین آورده و پس از خنک کردن باید در اتاق تاریک با دمای ۲۸ تا ۳۵ درجه سانتی گراد که دارای دی اکسید کربن فراون می باشد قرار داد، سپس عمل بذر پاشی با دستگاه هود صورت بگیرد. بعد از این عمل باید حدود یک ماه و یا کمی کمتر صبر کرد تا ریسه ها به وجود آید. وقتی که حجم نصف کیسه دچار ریسه گشت باید آن را بر روی قفسه ها قرار داده و در کیسه را باز گردد. توجه داشته باشید این زمان بندی باید درست و صحیح باشد و اگر زودتر و یا دیرتر صورت بگیرد نتیجه لازمه حاصل نخواهد گشت.
محل پرورش قارچ از اهمیت زیادی برخوردار است
در این حالت باید دمای محل تولید بین ۸۵ تا ۹۵ درجه سانتی گراد باشد. در روز باید توجه داشت که حداقل دو بار آبیاری صورت بگیرد. بعد از گذشت ۲ تا ۳ هفته قارچ ها نمایان می شود که به رنگ زرد می باشد. توجه شود که باید در این مرحله دما و رطوبت محیط را کاهش داد تا قارچ ها به قابلیت چیدن برسند. زمان برداشت قارچ های گانودرما بعد از نمایان شدن آنها در فاصله زمانی ۲ ماه تا ۳ ماه آینده خواهند بود. برای مشخص شدن زمان چیدن باید خاطر نشان کرد که رنگ قارچ به رنگ قرمز تغییر کرده و حاشیه سفید رنگ آن محو می گردد، که در این مرحله برداشت اول صورت می گیرد. بعد از چند روز این عمل با نمایان شدن جدید قابل تکرار می باشد. نکته بعدی که از اهمیت بالایی نیز برخوردار بود روش نگهداری از قارچ های برداشت شده می باشد زیراکه این نوع قارچ به دلیل حساسیت بالایی که دارد باید در جایی خشک و سرد نگهداری شود.
قارچ دکمه ای
همانطور که می دانید در تولید قارچ ، محل رشد قارچ از اهمیت زیادی برخوردار می باشد، در پرورش این قارچ نیز به این علت از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد که محل باید ضدعفونی و شسته شود. در واقع باید سالن بدون درز و سوراخی باشد و همچنین باید در داخل سالن قفسه هایی ایجاد نمود تا قارچ ها را بر روی آن قرار داد. نکته حائز اهمیت در قفسه ها، گذاشتن آن باید به گونه ای باشد که از دو طرف قفسه، قارچ ها قابل دسترسی باشند. در واقع باید قفسه ها طوری چیده شوند که علاوه بر اینکه بتوان از بین قفسه ها عبور کرد و محل رفت و آمد برای آن وجود داشته باشد باید به قفسه ها نیز دسترسی کامل داشت. فاصله طبقات هر قفسه بسیار با اهمیت می باشد به گونه ای که اگر فواصل لازم صورت نگیرد نمی توان به ثمر رسیدن کار را مشاهده کرد. طبق استاندارد باید فاصله اولین طبقه تا زمین حداقل ۱۵ سانتی متر و فاصله هر طبقه ۶۰ سانتی متر باید باشد. روی هر طبقه بطور معمول چوب قرار داده تا قفسه را بپوشاند و سپس بر روی آن کمپوست ریخته می شود.
ساخت کمپوست کار بسیار دشواری است و به دلیل بوی نا مطبوع آن، تولید این محصول را خارج از شهر انجام می دهند و علت بوی آن استفاده از کود مرغی می باشد. شرکت های تولید کننده کمپوست هر یک فرمول مخصوص به خود را دارد ولی همه آنها این ۵ ماده اولیه را دارا می باشند: آب، کاه و کلش، کود مرغی، نیتروژن و سنگ گچ.
حجم سرمایه گذاری در پرورش قارچ بسته به نوع آن، ظرفیت تولید و محل اجرا می تواند متفاوت باشد
نکته مهم دیگر که بسیار مهم می باشد محیط رشد باید تاریک و عاری از نور مستقیم آفتاب باشد. بعد از ریختن کمپوست ها در هر قفسه باید اسپون ها را از کیسه استریل شده بیرون آورده و در داخل کمپوست در عمق ۳ تا ۵ سانتی متری خاک قرار داده و بر روی آن خاک منفذ دار ریخته می شود. باید ۱۲ تا ۱۴ روز صبر کرد و بعد از آن میلسیوم نمایان می شود. البته باید گفت که خاک باید همیشه نم داشته باشد و هرگز نباید خشک شود و دمای محیط باید بین ۲۳ تا ۲۸ درجه سانتی گراد باشد و رطوبت محیط باید بین ۷۰ تا ۸۰ درصد باشد. همانطور که مشخص است برای تولید این نوع قارچ داشتن تهویه مناسب بسیار مهم و با اهمیت می باشد.
باید اشاره کرد که در این مرحله دو هفته ای باید کمپوست ها رافلینگ گردند که در واقع نوعی شخم زدن می باشد تا از رشد توده ای و سنگینی آن بکاهند. این عمل در روزهای ۵ و ۶ انجام می گیرد. وقتی که ۸۰ درصد سطح خاک سفید گشت باید عمل شک دهی صورت بگیرد تا قارچ ها رویش خود را تکمیل نمایند. که عمل شک دهی پروسه ای چند روزه دارد. بعد از حدود ۱۰ روز می توان اولین برداشت قارچ را انجام داد. البته باید گفت که با هر بار بذر پاشی می توان ۳ بار برداشت انجام داد. در واقع به هر بار برداشت یک فلش گفته می شود و زمان بین هر برداشت ۵ تا ۶ روز فاصله نیاز است.
حجم سرمایه گذاری در پرورش قارچ بسته به نوع آن، ظرفیت تولید و محل اجرا می تواند متفاوت باشد زیرا علاوه بر کلیه هزینه های لازم طرح، شرایط آب و هوایی محل اجرای طرح نیز در هزینه های اجرایی و سرمایه گذاری پروژه موثر است. به همین منظور جهت ارزیابی صحیح از چگونگی و شرایط ورورد به این صنعت نیازمند تدوین طرح توجیهی پرورش قارچ است، تا با ارزیابی های دقیق بتوان تحلیلی درست از آینده این صنعت داشت.
بهین صنعت یاب با تجارب ارزنده در زمینه طرح های توجیهی کشاورزی همواره آماده خدمتگزار ی به هموطنان عزیز می باشد.
مقالات مرتبط :
