ضرورت انجام مطالعات امکان سنجی

طرح امکان سنجی

قبل از هرگونه سرمایه گذاری، اجرای پروژه و یا هر فعالیت اقتصادی دیگر، انجام مطالعات امکان سنجی (FS) لازم است. FS امکانسنجی یک ایده را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و به این سوال مهم که “آیا ما باید پروژه پیشنهادی را اجرا نماییم یا خیر؟” پاسخ میدهد. همه فعالیت هایی که در راستای FS انجام می گیرد، برای پاسخ دادن به این سوال است.

مطالعات امکانسنجی میتواند به دلایل مختلفی مورد استفاده قرار گیرد اما دلیل اصلی آن بررسی امکان اجرای طرح تجاری پیشنهادی است. سرمایه گذارانی که ایده‌های تجاری و یا هر ایده‌ی دیگری را که برای سرمایه‌گذاری در ذهن دارند، قبل از هر گونه اقدام در مورد پیاده سازی آن ایده، می بایست شروع به مطالعات مناسبی درباره امکان‌سنجی آن طرح بنمایند. این کار قطعا باعث صرفه جویی در زمان و هزینه می گردد.

یک کسب و کار اقتصادی زمانی توجیه پذیر و مورد تایید است که به اندازه کافی (بسته به سرمایه و خود سرمایه‌گذار) جریان نقدی و سود ایجاد کند و با خطراتی که در پیش دارد مقابله نماید. علاوه بر این ویژگی ها، پایداری طرح نیز اهمیت بالایی برخوردار است. امکانپذیری یک طرح تجاری باید در طولانی مدت نیز برقرار باشد. البته نباید از این مسئله نیز غافل شد که برخی از طرحها علاوه بر این ویژگی ها، باید سایر اهداف سرمایه گذاران (غیر از سوددهی و پایداری در آن) نظیر اشتغال زایی را نیز برآورده سازد. طرح تجاری ممکن است یک کسب و کار نوپا و جدید یا یک کسب و کار موجود (که میخواهیم تکنولوژی ویا تجهیزات آن را خریداری نماییم)، توسعه یک کسب و کار موجود و یا حتی ایجاد یک سازمان جدید برای کسب و کار موجود باشد.

 ارزیابی گزینه ها

یک مطالعه امکان سنجی تنها زمانی میتواند شروع گردد که سرمایه‌گذاران ایده های کسب و کارشان (سناریوها) برای سرمایه گذاری را مطرح نماید. البته این نکته را نیز باید یادآور شد که در برخی از موارد سرمایه‌گذاران با اعتماد به تجربه های شرکت ها و مشاوران امکان سنجی، از ایده های آنان استفاده مینمایند. بعد از مطرح شدن این ایده ها، مطالعه امکان سنجی به سرمایه گذاران کمک می نماید تا بتواند به این ایده ها که گاه پراکنده اند، قالب و شکل منظمی بدهد. سپس با استفاده از یکسری مطالعات به درک عمیقی از ایده هایش برسد. معمولا تعداد ایده های کسب و کار با توجه به شرایط موجود به سرعت کاهش می یابند (دامنه گزینه ها محدودتر می شود).

در فرایند امکان سنجی شما ممکن است راه های مختلفی را برای تشکیل کسب و کار و بدست آوردن بازار برای محصولتان را بررسی کنید. به زبان ساده، این کار کاملا شبیه به یک سفر اکتشافی است و در سفرهای اکتشافی شما ممکن است راههای مختلفی را قبل از رسیدن به مقصد مورد نظرتان امتحان نمایید. به واسطه اینکه مطالعات اولیه نتیجه منفی داده است نمی توان نتیجه گرفت که آن ایده مناسب نیست. اما به هر حال گاهی اوقات نیز میتواند آن ایرادها و محدودیت هایی که به آن ایده گرفته شده است، درست باشد.

 
 مطالعات پیش امکان سنجی

یک پیش مطالعه میتواند در ترتیب دادن به سناریوهای مرتبط به هم انجام شود. این پیش مطالعه قبل از مطالعه کامل امکان سنجی میتواند انجام گیرد. اگر این پیش مطالعه منجر به حذف سریع یک سری از سناریوها گردد، در واقع شما موفق به صرفه جویی در زمان و هزینه خود شدهاید و اگر این این پیش مطالعه منجر به حذف سناریوها نشود، شما حداقل توانسته‌اید که مشکلات بنیادین و اساسی را در مورد آن ایده مورد بررسی قرار دهید و ابهامات آن را قبل از مطالعه کامل برطرف سازید. مشاور میتواند در این پیش مطالعه به شما یاری برساند اما کاملا توجه کنید که این امر سبب نمیشود که سرمایه گذار این پیش مطالعه را به مشاور واگذار نماید. سرمایه گذار باید در جریان مطالعات امکان‌سنجی قرار داشته باشد. زیرا این مطالعات فرصتی برای شماست تا به صورت کامل با مشکلات اصلی و بنیادین کسب و کارها و توسعه آنها آشنا شده و راه های عبور از این موانع را بدانید.

 تخمین بازار

تخمین بازار میتواند به منظور بررسی قابلیت ایده مربوطه در حوزه بازار صورت میگیرد. این دسته از مطالعات به شما کمک میکند تا فرصت های موجود در بخش های مختلف بازار را شناسایی نمایید. اگر هیچگونه فرصتی در بازار موجود نباشد، شاید دیگر انجام مطالعات امکانسنجی لزومی نداشته باشد. اگر فرصت هایی در بازار شناسایی شود، مطالعات تخمین بازار به مطالعات امکانسنجی در جهت دهی مطالعه سناریوها کمک مینماید. مطالعات تخمین بازار مبنای اطلاعات بسیار خوبی برای مطالعات امکان سنجی (بخش مطالعه بازار) است.

نتایج

نتایج مطالعات امکان سنجی باید شامل بررسی سناریوهای مختلف، نقاط ضعف و قوت و نیز دلایلی که در هر بخش بر آنها تکیه داشتند، باشد. صاحبان پروژه باید به مطالعه این نتایج پرداخته و آنها را به چالش بکشانند. در این مرحله باید بسیار محتاط بود.

انتظار نداشته باشید که در نتیجه یک مطالعه امکانسنجی، یک گزینه را به عنوان بهترین سناریو مطرح نماید و باقی گزینهها حذف گردند. همواره یک گزینه از همه ابعاد بر دیگر گزینه ها    نمی تواند برتری یابد. بنابراین هیچ طرحی به صورت کاملا منفی یا کاملا مثبت نیست. معمولا موانع عمده است که منجر به حذف کلی یک طرح میشود و به ندرت نیز اتفاق میافتد که بک طرح نتیجهای کاملا مثبت داشته باشد. این مطالعه به شما کمک مینماید تا همه طرح ها را با تمام فرصت ها و تهدیداتی که دارند، ببینید و سپس اقدام به انتخاب یک طرح نمایید.

دقت نمایید که این هدف مطالعه امکانسنجی و یا وظیفه مشاور نیست که تصمیم بگیرد که کدام طرح باید انجام شود یا نشود. این مسئولیت صاحب پروژه است که با استفاده از اطلاعاتی که از نتایج مطالعات امکانسنجی و مشاوران امکانسنجی کسب کرده است، در مورد انتخاب ایده مناسب تصمیم گیری نماید.

 تصمیم گیری

مرحله تصمیم گیری بحرانی ترین و حساسترین مرحله در توسعه کسب و کار است. این مرحله از این لحاظ حساس است که سرمایه گذار هنگامی که از این مرحله عبور نمود، دیگر راه برگشتی ندارد. هنگامی که شما تصمیم به انجام یک سناریو می گیرید و اقدام به پیاده سازی آن سناریو می کنید، دیگر راه برگشتی و تغییر آن تصمیم ندارید. زیرا دیگر هزینه و زمانتان را درگیر این سناریو نموده اید و این دو (زمان و هزینه) اصلیترین و احتمالا تنها سرمایه هایی هستند که در اختیار دارید. به همین دلیل است که این تصمیم بحرانی ترین و مهمترین گام شما در یک فعالیت تجاری است. اگر در این مرحله کوچکترین سهل انگاری صورت گیرد، اغلب جبرانش یا با هزینه های گزافی همراه خواهد بود و یا به هیچ عنوان امکانپذیر نیست. اما اگر از این مرحله با موفقیت عبور نماییم کمتر نگران ادامه کار خواهیم بود زیرا اطلاعات کاملی از فرصت ها و تهدیدهای کسب و کارمان داریم. این مسئله اهمیت فراوان مطالعات امکان سنجی را نشان میدهد.

 BP و FS

یک مطالعه امکانسنجی (FS) با طرح کسب و کار (BP) تفاوت فراوانی دارد. این دو مبحث نقش های کاملا متفاوتی را ایفا می کنند که اکثرا افراد تفاوت نقش های این دو را در نظر نمیگیرند. مطالعات امکانسنجی به کار بررسی (کاملا شبیه به سفر اکتشافی است). سناریوها میپردازد. این مطالعات در پی یافتن پاسخ این سوال هستند که ” آیا این فعالیت تجاری توجیه پذیر است ؟” این در حالی است که طرح های کسب و کار به کار برنامه ریزی می پردازند. یک طرح کسب و کار اقداماتی را در چارچوب تبدیل کردن ایده‌های تجاری به فعالیت های تجاری تعریف می نماید.

مطالعات امکان سنجی به مطالعه و تجزیه و تحلیل تعدادی گزینه و روش رسیدن به کسب و کار موفق می پردازد. مطالعه امکان سنجی کمک می نماید تا دامنه انتخاب بهترین کسب و کار از بین سناریوها را دقیقتر (کوچکتر) شود. نتایج حاصل از مطالعات امکان سنجی و تصمیمات حاصل از آن پایه ای برای یک طرح کسب و کار است.

مطالعه امکانسنجی قبل از طرح کسب و کار انجام می شود. پس از اینکه یک طرح تجاری امکان پذیری اش مشخص گردید، یک طرح کسب و کار آماده می نمایند. در واقع پس از این که مشخص می گردد یک طرح امکانپذیر است، یک طرح کسب و کار آماده می نمایند تا یک “نقشه راه” از چگونگی ایجاد و توسعه کسب و کار را فراهم میکنند. طرح کسب و کار در واقع یک “برنامه اجرا” برای پیاده سازی پروژه ارائه مینماید.

 دلایلی که برای انجام ندادن یک مطالعه امکان سنجی ارائه می شود:

گاهی اوقات صاحبان پروژه ها  به دلایلی میکو شند تا از مرحله “بررسی امکان سنجی” صرفه نظر نمایند و مستقیما به مرحله اجرا و ایجاد کسب و کار مورد نظر خود میروند. دلایل و بهانه هایی که مطرح میشود تا بررسی امکان‌سنجی را انجام ندهند عبارت است از:

:: امکانپذیری برای ما روشن است و نیاز به بررسی ندارد. این کسب و کار در حال حاضر در خیلی از جاهای دیگر در حال اجراست. نمونه عملی این کسب و کار موجود و موفق است.

:: وقتی چند سال پیش امکانپذیری این طرح ثابت شده و این مطالعات برایش انجام شده است، دیگر چرا باید یکبار دیگر این مطالعات را انجام بدهیم؟

:: مطالعات امکان سنجی تنها یک راه برای کسب درآمد مشاوران امکانسنجی است و مزیتی برای ما ندارد.

:: مطالعات بازار توسط شرکت هایی که تجهیزات ما را تامین می نمایند انجام شده است.

:: بهتر است یک مدیر عمومی استخدام نماییم که یکی از وظایفش انجام اینگونه مطالعات باشد.

:: مطالعات امکانسنجی ثمرهای جز اتلاف زمان ندارد. کار دست این است که ما ساختمان ها و تجهیزات را تامین و محیط را آماده فعالیت کسب و کارمان نماییم. هزینه کلان، سود کلان نیز میآورد.

دلایلی که در بالا ذکر گردید اغلب برای منصرف نمودن شما از انجام مطالعات مفید و فوقالعاده حیاتی امکانسنجی بیان می گردد.

تصمیمات از اهمیت فوقالعاده ای برخوردارند. هنگامی که شما تصمیم به اجرای یک طرح تجاری می نمایید، دیگر تغییر دادن آن سخت خواهد بود. یادمان باشد که زندگی ما حاصل تصمیماتی است که اخذ می نماییم.

 دلایلی برای انجام مطالعه امکان سنجی

تا به اینجا بارها و بارها دلایلی روشن و منطقی برای انجام مطالعات امکانسنجی را مطرح نمودیم. برخی از دلایل دیگر که لزوم این کار را مطرح می نماید، عبارت است از:

:: تمرکز بر پروژه و شکل دهی اجمالی به گزینهها.

:: محدود کردن گزینه های کسب و کار.

:: شناسایی فرصت های جدید سرمایهگذاری در طول فرایند بررسی.

:: شناسایی دلایلی برای اجرا ننمودن طرح.

:: جمع آوری اطلاعات کافی و موثق برای اتخاذ تصمیم.

:: ارائه مدارکی که مطالعات فعالیت تجاری در آن مسیر انجام گردیده است کمک می نماید تا امنیت کمک های مالی که از موسسات وام دهنده و سایر منابع مالی تهیه مینماییم را تامین نماید.

:: کمک به جذب سرمایهگذاری در سهام.

به کانال بهین صنعت یاب در تلگرام بپیوندید.