مقدمه طرح توجیهی پرورش ماهی
در مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی فنی- اقتصادی) از دیدگاه بازار، فنی و مالی و اقتصادی طرح توجیهی پرورش ماهی مورد بررسی و آنالیز قرار گرفته و نتایج حاصل از آن به عنوان مبنایی جهت تصمیم گیری سرمایه گذاران، جهت اجرا یا عدم اجرای طرح مورد استفاده قرار می گیرد.
معرفی طرح
تولید جهانی آبزیان و عرضه فرآوردههای آبزی در طول چند سال اخیر همواره روند رو به رشدی را داشته و محصولات شیلاتی با تامین بیش از ۱۵ درصد از پروتئین حیوانی، نقش مهمی در امنیت غذایی مردم جهان ایفا میکند. با وجود بیش از ۵۰۰هزار هکتار منابع آبی داخل سرزمینی و بیش از ۳۳۰۰کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب کشور (با احتساب سواحل جزایر)، صنعت تکثیر و پرورش آبزیان و همچنین صید و صیادی میتواند تکیهگاه قابل اعتمادی برای تامین پروتئین حیوانی سالم و ایجاد امنیت غذایی پایدار باشد. براساس پیشبینی «فائو» در آینده نزدیک سهم آبزیپروری به بیش از ۳۰درصد کل تولیدات شیلاتی میرسد. در دو دهه اخیر پرورش آبزیان با رشد سالانه حدود ۸درصد، سریعترین و باثباتترین نرخ رشد را در تولید پروتئین جانوری در جهان داشته است. قرار داشتن ایران در منطقه خشک و نیمهخشک و دارا بودن تنوع اقلیمی سبب شده که امکان فعالیت در رشتههای مختلف آبزیپروری نظیر تکثیر و پرورش میگو، ماهی خاویاری، انواع کپورماهیان، ماهیان دریایی، ماهی قزلآلا و… وجود داشته باشد.
نیاز به مواد پروتئینی سالم و کمبود منابع آبی در ایران باعث شده است بهرهبرداری دو یا چند منظوره از منابع آب همواره مورد توجه قرار گیرد. یکی از این بهرهبرداریهای چند منظوره نیز پرورش ماهی است، ماهیان پرورشی از لحاظ دامنه تحمل دمایی به دو گروه سردابی و گرمابی تقسیم میشوند. در میان ماهیان سردابی قزلآلا یکی از پرطرفدارترین گونهها بین مصرفکنندگان و تولیدکنندگان است. در حال حاضر تقریباً در اکثر استانهای کشور مزارع پرورش ماهی قزلآلا وجود دارد، البته استانهای مازندران، چهارمحال و بختیاری، لرستان و فارس به لحاظ تولید در جایگاه اول تا پنجم قرار دارند. در گزارش طرح توجیهی امروز به جوانب مختلف سرمایهگذاری و راهاندازی یک مزرعه پرورش ماهی قزلآلا میپردازیم که در ادامه میخوانید.
مزایا و کاربردهای محصول
قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. آهن موجود در قزل آلا به گونه ای است که جذب آن در دستگاه گوارش آسان بوده و به خوبی در بدن به مصرف می رسد. علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد. بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد.
در هرفعالیت تولیدی، بررسی بازار مهمترین بخش کار است؛ بنابراین شناخت شرایط بازار و عوامل موثر بر آن بسیار در کار تولید کمککننده است. در حال حاضر به دلیل اینکه آبزیان از جمله گوشتهای بدون ضرر شناخته میشوند و از لحاظ ارزش غذایی در جایگاه مناسبی قرار دارند در دنیا طرفداران زیادی پیدا کردهاند و سرانه مصرف این نوع گوشت روز به روز رو به افزایش است. در ایران هم به همین ترتیب می باشد و بنابراین بازار به لحاظ تقاضا شرایط بسیار مناسبی دارد.
شروع تولید از خرید بچه ماهی های یک تا سه گرمی آغاز می شود، البته در برخی مزارع از بچه ماهی های پنج تا ۱۴۰ گرمی متغیر است. محلول در آب برای پرورش این ماهی نیز، به فاکتورهای متعددی از جمله ارتفاع، دما، شوری و… بستگی دارد. ولی در هر حال اکسیژن خروجی نباید کمتر از پنج میلیگرم در لیتر باشد. جهت افـــــزایش اکسیژن محلول راههای متعدد وجود دارد؛ از جمله استفاده از هوادهها که امروزه انواع مختلف داشته و عملکردهای متعدد دارند. باید در نظر داشت که قزلآلا ماهی شکارچی و گوشتخوار است و به همین دلیل شفافیت آب تاثیر بهسزایی در رشد آن دارد. به عبارت دیگر ماهی باید غذای خود را ببیند تا آن را بخورد. به طور کلی در پرورش قزل آلا شفافیت باید تا کف استخر تامین شده باشد و میزان مواد معلق آن باید کمتر از ۳۰ میلی گرم در لیتر باشد.
رقم بندی یکی از مهمترین اصول پرورش ماهی قزلآلاست. در رقمبندی، پس از مدتی از پرورش ماهی، ماهیهای کوچک و بزرگ از یکدیگر جدا میشوند. چون به دلیل ریز و درشت بودن ماهی و خطا در میانگین وزنی، محاسبه جیره غذایی دقیق نخواهد بود. همچنین ماهیهای کوچکتر در رقابت غذایی با ماهیهای بزرگتر موفق نبوده و بنابراین رشد نخواهند کرد یا رشد بسیار کندی خواهند داشت. بر این اساس رعایت نکات بهداشتی در امر پرورش ماهی تضمین کننده بقا و سودآوری یک مرکز پرورشی خواهد بود و با بهکارگیری و توجه بــه یکسری مسائل کوچک میتوانـد از بروز مشکلات بزرگ جلوگیری کرد.
جهت احداث مزرعه پرورش ماهی زمینی به مساحت حداقل ۲۰۰۰ متر مربع نیاز است. گفتنی است که در صورت داشتن طرح توجیهی پرورش ماهی مناسب و سرمایه لازم (۳۰ درصد آورده شخص) برخی زمینهای بایر و بلااستفاده یا زمینهای سنگلاخی و صخرهای توسط سازمان جنگلها و مراتع به افراد متقاضی واگذار میشود. به گفته کارشناسان امر راهاندازی یک مزرعه پرورش ماهی با ظرفیت تولید زیر ۲۰ تن در سال، توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین برای شروع باید کار را با این حجم تولید در نظر بگیرید که برای راهاندازی آن حداقل به سرمایهای بالغ بر ۳۰۰ میلیون تومان احتیاج دارید، البته این مبلغ منهای هزینههای خرید زمین است.
هزینهها شامل ساختمان اداری، انبار آذوقه، اتاقک نگهبانی، ساخت استخرها و کانالهای ورودی و خروجی آب به مزرعه و نصب تجهیزات فنی مزرعه است.
در جدول ذیل حجم سرمایه گذاری مورد نیاز، ظرفیت تولید به همراه اطلاعات جامع دیگری مانند متراژ زمین و برخی از شاخص های اقتصادی آورده شده است. لازم به ذکر است که آمار و ارقام ذکر شده تقریبی میباشد؛ لذا جهت تهیه مطالعات امکان سنجی مستند، به روز و قابل دفاع با شرکت بهین صنعت یاب جهت تهیه طرح توجیهی پرورش ماهی تماس حاصل نمایید.
شرح | مقدار | واحد |
حجم کل سرمایه گذاری مورد نیاز | ۱۰ | میلیارد ریال |
ظرفیت تولید (در سال) | ۵۰ | تن |
متراژ زمین | ۲۰۰۰ | مترمربع |
نرخ بازده داخلی | ۴۵ | درصد |
برای سرمایهگذاری در احداث و راهاندازی یک مزرعه پرورش ماهی مهمترین مسئله مکانیابی است؛ مکانیابی مناسب هم به لحاظ دسترسی به منابع آبی مناسب جهت تولید و هم به لحاظ موقعیت مکانی و میزان دسترسی به بازار فروش. در واقع مکانیابی دقیق و اصولی نه تنها در بهبود شرایط فروش و سودآوری به شما کمک خواهد کرد بلکه به لحاظ دسترسی به منابع آبی کافی و مناسب میتواند دوره پرورش و فرآیند تولید را کوتاهتر کند.
بهترین منابع آبی برای پرورش ماهیان سردابی استفاده از آب چشمههای طبیعی با محدوده دمایی ۱۴ تا ۱۷ درجه سانتیگراد است و دمای زیر ۱۰ و بالای ۲۰ درجه سانتیگراد برای پرورش قزلآلا نامطلوب است. چون در این بازههای دمایی میزان رشد ماهی بسیار پایین میآید و راندمان تولیدی مزرعه از حالت مطلوب خارج خواهد شد. البته در پرورش ماهی قزلآلا از روانآبهای سطحی مانند رودخانهها و نهرهای بزرگ و همچنین در مواردی از آب چاه نیز استفاده میشود.
تجربه نشان داده که در مکانهای پر تردد و توریستی فروش بسیار بالاتر است و عرضه ماهی بهصورت مستقیم انجام میشود که این کار دو مزیت عمده دارد؛ اول اینکه دست واسطهها کوتاه میشود و درآمد بیشتری نصیب تولیدکننده خواهد شد و دیگر آنکه مصرفکنندگان ماهی تازه خریداری میکنند و از تازگی و سلامت محصول مطمئن خواهند شد. مکانیابی دقیق و اصولی برای راه اندازی مزرعه پرورش ماهی، نه تنها در بهبود شرایط فروش و سودآوری به شما کمک خواهد کرد، بلکه به لحاظ دسترسی به منابع آبی کافی و مناسب میتواند دوره پرورش و فرآیند تولید را کوتاهتر کند.
آمار و اطلاعات جهانی حاکی از آن است که تقاضا برای مصرف آبزیان در سراسر دنیا رو به افزایش است. در کشور ایران نیز که بیشتر جمعیت آن در نواحی دور از دریا زیست می کنند و ماهی و آبزیان دیگر جزو اقلام سفره آنها نبوده، با توجه به رشد آگاهی مردم و انتشار اطلاعات درباره خواص استفاده از آبزیان مصرف آن رو به گسترش است. نکاتی مانند بالا رفتن رفاه عمومی و رشد تقاضای دسترسی به مواد و غذاهای متنوع تر و نیز مسایل اقتصادی در تولید و مصرف گوشت احشام و ماکیان باعث شده است به تدریج و با شیب ملایمی مصرف ماهی و سایر آبزیان رو به توسعه باشد. به دلیل محدودیت منابع آبی در آب های داخلی و کاهش صید برخی از گونه های دریایی، پرورش ماهیان و دیگر آبزیان دریایی به عنوان راهکار مطمئن و مقرون به صرفه در تامین پروتئین مورد نیاز معرفی شده است. قابلیت تولید منظم، شرایط مناسب پرورشی، عدم آلوده سازی محیط، هزینه سرمایه گذاری نسبتاً کم و بازدهی اقتصادی مناسب از دیگر مشوق های این امر هستند. به لحاظ تجاری نیز این روش می تواند محصول خود را با کمیت و کیفیت مطلوب به بازار عرضه کند. با توجه به برنامه ریزی های انجام شده برای افزایش سهم سرانه خانوار در مصرف ماهی، اجرای طرح توجیهی پرورش ماهی موجه بنظر میرسد.
در صورت نیاز به مطالعات امکان سنجی و طرح توجیهی کاملاً تخصصی، به روز، مستند و قابل دفاع در کلیه بانک ها با شرکت بهین صنعت یاب تماس حاصل نمایید.