محصولات پایین دستی پتروشیمی
محصولات پایین دستی پتروشیمی بخشی از صنایع پتروشیمی می باشند؛ این صنعت با استفاده از مواد میانی و پایه محصولاتی را تولید می نماید. این صنعت به طور مستقیم با مصرف کنندگان در ارتباط است که به توضیح بیشتر درمورد این صنعت و محصولات پایین دستی در این مطلب می پردازیم.
تفاوت محصولات پایین دستی با بالادستی چیست ؟
بخش بالا دستی صنعت نفت شامل مرحله اکتشاف، استخراج و بخش انتقال و عرضه نفت و گاز به پالایشگاه ها و بخش پایین دستی شامل پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و بخش انتقال و عرضه فرآورده های نفت و گاز به مصرف کنندگان نهایی است.
انواع محصولات پایین دستی پتروشیمی
صنایع پایین دستی پتروشیمی بخشی از صنعت پتروشیمی می باشد؛ این صنعت در بخش تولیدات نقشی ندارد و با مصرف کنندگان ارتباط مستقیم دارد. نقش اصلی این صنعت برقراری ارتباط با مصرف کنندگان و توزیع و فروش محصولات است. محصولات پایین دستی پتروشیمی نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد؛ این صنعت نیازهای داخلی را تامین نموده و در اشتغال زایی نیز نقش بسیار مهمی را ایفا می نماید. توجه به این محصولات و پیشرفت در این صنعت می تواند نقش سازنده ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی داشته باشد. شرکت هایی که در خصوص این محصولات فعالیت می کنند، وظیفه توزیع و صادرات آن ها را به عهده دارند.
عملیات اجرائی در صنعت نفت به سه قسمت اصلی تقسیم می شود که به شرح زیر می باشد:
- صنایع بالادستی
- صنایع میان دستی
- صنایع پایین دستی
صنایع پایین دستی در فروش و توزیع مشتقات نفت خام (گاز مایع، سوخت جت، بنزین، روغن، آسفالت،گازوئیل و …) و توزیع گاز فعالیت دارد.
صنایع پایین دستی پتروشیمی شامل حوزه های زیادی می شود که به چند مورد از آن در این مطلب اشاره می کنیم:
- شیرهای پلاستیکی
- کفپوش های نرم
- سنگ مصنوعی
- چسب های فنلی
- چمن مصنوعی
- کفپوش زمین بازی
- کیسه خون
- ست سرم
- انواع کودهای کشاورزی
- نوار چسب نامرئی
- نوار چسب پنچرگیری
- و هزاران حوزه دیگر که در این صنعت فعالیت دارند.
اهمیت صنایع پایین دستی پتروشیمی
محصولات پایین دستی پتروشیمی به دلیل اینکه نقش مهمی در توسعه اجتماعی و اقتصادی دارد از اهمیت بالایی برخوردار می باشند؛ یکی از این موارد وابستگی آن به شرکت مادر می باشد، زیرا اگر این صنعت به درستی با مصرف کنندگان ارتباط برقرار نکند عملکرد شرکت مادر با مشکلات فراوانی مواجه می شود. صنایع پایین دستی اهمیت هایی دیگری نیز دارد که به شرح زیر می باشد:
- از خام فروشی جلوگیری می کند.
- صادرات غیر نفتی را افزایش می دهد.
- باعث افزایش ارزش افزوده می شود.
- ثروت را در کشور به صورت عادلانه توزیع می کند.
- باعث توزیع و تقویت تعاونی در سطح ملی می شود.
عدم توسعه محصولات پایین دستی
عدم توسعه محصولات پایین دستی پتروشیمی دلایلی دارد که به چند مورد در این مطلب اشاره می کنیم:
- خام فروشی به صورت مستقیم
- عدم حمایت از طریق دولت: دولت برای توسعه صنایع پایین دستی می بایست از طریق ایجاد امنیت سرمایه گذار، ایجاد زیرساخت، جلب سرمایه و جلوگیری از خام فروشی از این صنعت حمایت کند.
چالش های موجود در صنایع مکمل و پشتیبان صنایع پایین دستی
نبود زنجیره تامین برای صنایع کوچک
با توجه به این که بیش از ۹۰ درصد صنایع ایران صنایع کوچک و متوسط هستند، از سویی این صنایع امکان تامین مواد اولیه خود را از بازارهای جهانی ندارند و از سوی دیگر به دلیل وضعیت مبهم قیمت مواد اولیه در بازار هنوز هیچ زنجیره تامین مناسبی که اقدام به تجمیع تقاضا و واردات در ظرفیت بالا و توزیع میان تولیدکنندگان خرد نماید در کشور ایجاد نگردیده است.
این مساله موجب بالا رفتن قیمت تمام‌شده مواد اولیه و ایجاد وقفه‌های متعدد و مکرر در تولید (پایین آمدن نرخ بهره‌برداری) و به تبع آن قیمت تمام‌شده کالا می‌گردد. در مقایسه وضعیت صنایع تولیدی ایران با کشورهایی مانند چین ملاحظه می‌گردد که بخش اعظم واردات مواد اولیه در این کشورها توسط یک یا حداکثر دو واردکننده عمده صورت می‌گیرد که یکی از مهم‌ترین عوامل پایین بودن قیمت تمام‌شده کالاهای چینی است.
این مشکل در صنایعی که نیازمند خوراک های مایع و یا گازی هستند به مراتب بیشتر است و به دلیل کمبودهای سخت‌افزاری در پایانه‌ها هیچ راهی جز توقف تولید پیش روی این صنایع وجود ندارد.
ضعف تشکل‌های جامع
تشکل‌ها و نهادهای مدنی تولیدکنندگان این صنایع در کشور به علت مشکلاتی که در راهبردها و مسایل فرهنگی وجود دارد، به جای یک تشکل قوی و منسجم شامل تعداد زیادی از تشکل‌های کوچک هستند که امکان هر گونه برنامه‌ریزی، شبکه‌سازی و ارائه خدمات و حمایتهای تخصصی را محدود می‌کند.
ضعف نهادها و حمایتها در بخش خدمات
اگر به فهرست حمایتهای ارائه‌شده برای توسعه و خلق ارزش کشور توجه شود، ملاحظه می‌گردد که اغلب این حمایتها مستقیما به تولید فیزیکی منحصر می‌گردد؛ در حالی‌که آنچه که کاملا به چشم می‌آید این است که در کنار حجم زیادی از واحدهای تولیدی کمترین اثری از نهادهای خدماتی به چشم نمی‌خورد. مشخص است که نیاز کشور به توسعه زیرساخت‌های خدماتی به مراتب بیش از نیاز به تولید محصولات فیزیکی است. این رویکرد نگاه غالب برنامه‌های توسعه صنعتی جهان نیز به شمار می‌رود.
توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی
توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد از این رو در جهت توسعه آن باید اقداماتی انجام پذیرد که عبارتند از:
تکنولوژی
تکنولوژی اهرم مهمی در رشد صنعت و اقتصاد ایران می باشد و تحریم هایی که از سوی کشورهای خارجی صورت گرفته تاثیر زیادی بر این موضوع داشته است. صنایع پایین دستی باید با بروزترین و با کیفیت ترین تجهیزات سرمایه گذاری با مشتریان خارجی را انجام دهد.
توسعه سرمایه گذاری خارجی
شرکت های بین المللی زیادی خواستار سرمایه گذاری در ایران هستند. سرمایه گذاری از طریق این کشورها می تواند باعث تحقق و رونق محصولات پایین دستی پتروشیمی شود و این صنعت را از آسیب پذیری مصون نگه دارد.
مزایای محصولات پایین دستی پتروشیمی
محصولات پایین دستی پتروشیمی مزایایی دارد که به شرح زیر می باشد:
- ارتباط بین صنعت پتروشیمی و محصولات پایین دستی پتروشیمی باعث می شود نقص محصولات مشخص شده و به شرکت مادر اطلاع داده شود.
- محصولات پایین دستی پتروشیمی با مصرف کنندگان در ارتباط است و می تواند با شناسایی نیازهای مصرف کنندگان به توسعه و رونق شرکت مادر کمک کند.
فرصت های بازار محصولات پایین دستی
بازارهای منطقه‌ای
صنایع بزرگ و میان دستی نیازمند حضور در بازارهای جهانی هستند، اما صنایع کوچک اغلب در بازارهای محلی و منطقه‌ای قدرت رقابت دارند. بنابراین بازار کشورهای همسایه خصوصا کشورهای توسعه نیافته بازارهای مناسبی برای صنایع نه‌چندان توانمند داخلی به شمار می‌رود که در صورت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تبادلات مرزی و حمایت از توسعه بازار در این کشورها فرصت بسیار مناسبی برای صنایع کشور به شمار خواهند رفت. همچنین صنایع پایین دست علاوه بر ارزش آفرینی از طریق صادرات موجب ایجاد و تقویت بازرگانی حقیقی و حقوقی مرزی و نهایتا امنیت مرزها خواهد شد.
ذخایر غنی هیدروکربنی
وجود ذخایر هیدروکربنی و مجتمع های عظیم پتروشیمی در کشور که تأمین مواد اولیه را برای صنایع پایین دستی پتروشیمی به راحتی فراهم می کند؛ برداشت مناسب و بموقع از ذخایر و برنامه ریزی مناسب جهت تزریق این منابع به صنایع پایین دستی از جمله مهم ترین مولفه های توسعه این صنعت است.
نوآوری و تنوع محصولات
نوآوری و تنوع در محصولات این صنایع موجب خلاقیت، تخصص، پویایی صنعت و افزایش محصولات جانشین و مکمل آن می شود. این مزیت باعث ایجاد بازار های جدید بر مبنای نیازهای روز مشتری می گردد. اما متاسفانه صنایع پایین دستی پتروشیمی به شکل گیری و توسعه محصولاتی وابسته شده اند که حداقل ارزش افزوده را در خود دارد و نوآوری و ذائقه سازی بازار را لحاظ نکرده اند و سود سرشاری را از دست می دهند. از این رو ضروری است که شرکتهای بازاریابی و موسسات پژوهشی، جهت تنوع بخشی به محصولات، شکل گیرند و توسعه یابند.
قیمت محصولات پایین دستی پتروشیمی
قیمت محصولات پایین دستی پتروشیمی ثابت نمی باشد و به طور روزانه اعلام می شود. اشخاص می توانند از طریق سایت های مختلف قیمت های شرکت مادر را چک کنند.
شما میتوانید برای بررسی بیشتر شرایط هر یک از محصولات پایین دستی پتروشیمی با کارشناسان بهین صنعت یاب در ارتباط باشید.
بیشتر بخوانید :
