طرح توجیهی فنی- اقتصادی
مفهوم طرح توجیهی فنی و اقتصادی
طرح توجیهی، به طور کلی به معنای بررسی، تجزیه و تحلیل شانس موفقیت یک پروژه یا کسب‌وکار است. به عبارت دیگر، هدف از مطالعات امکان سنجی تعیین میزان امکان‌پذیری و اجرایی بودن یک پروژه و ثمربخشی آن می‌باشد. این مطالعات معمولا توسط شخص ثالثی خارج از مجموعه سرمایه‌گذاران و شرکای پروژه یا کسب‌وکار صورت می‌گیرد، زیرا در مواجهه با فرصت‌های سرمایه‌گذاری، بسیاری از سرمایه‌داران یا علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری ممکن است به شکلی خوشبینانه، فقط روی مزیت‌ها یا نقاط مثبت متمرکز شوند. انجام مطالعات امکان سنجی و تهیه طرح‌های توجیهی، به ویژه با بهره‌گیری از مشاور خارج از سازمان یا سیستم سرمایه‌گذار (شخص ثالث) این امکان را فراهم می‌آورد که تمام جوانب مثبت و منفی پروژه یا موقعیت سرمایه‌گذاری سنجیده شود. به عبارت دیگر، تمامی عوامل موثر بر پروژه به دقت مورد بررسی و کالبد شکافی قرار گرفته، نقاط قوت و ضعف مترتب بر آن بازنگری شده و در نهایت توجیه‌پذیری سرمایه‌گذاری، برآورد می‌گردد.
با عنایت به نکات مذکور، می‌توان گفت که مطالعات امکان‌سنجی، فرآیندی کنترل شده برای مشخص نمودن همزمان مشکلات و مزایای اجرای یک پروژه یا ورود به یک موقعیت سرمایه‌گذاری است و همراه با توصیف کامل شرایط و برآورد عواید و هزینه‌های (آنالیز هزینه- فایده) انجام آن صورت می‌گیرد. این مطالعات در حکم گام نخست در فرآیند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران یا مدیران به حساب می‌آید. این بدان معنا است که این مطالعات باید در بدو امر با صورت مساله‌ای به نام پیشنهاد سرمایه‌گذاری یا اجرای پروژه انجام شود. از همین منظر، مطالعات امکان سنجی باید به نحوی انجام شود که به منزله ابزار تحلیلی، در برگیرنده محدودیت‌ها، توصیه‌هایی برای بهبود و پیشنهادهای عملی در راستای پیشبرد امور باشد. از همین رو، برخی از صاحبنظران، مطالعات امکان سنجی را نوعی مطالعه بر مبنای تجزیه و تحلیل و آزمون می‌دانند که فراهم‌کننده اطلاعات لازم به منظور تصمیم گیری برای حرکت به سمت مراحل طراحی مهندسی و اجرای هر پروژه یا انجام سرمایه‌گذاری است.
شکی نیست که در رابطه با پروژه‌هایی که ماهیت تجاری دارند و طی آنها سرمایه‌گذار در اندیشه بازرگانی و خرید و فروش کالا یا خدمات بدون درگیر شدن در فرآیند تولید می‌باشد، این تعریف برای مطالعات امکان‌سنجی کاربرد نخواهد داشت. مطالعات امکان سنجی را می‌توان نقطه عطف فرآیند تصمیم‌گیری در اجرای پروژه یا انجام سرمایه‌گذاری دانست. پاسخ «بله» یا «نه» در برابر این پرسش که «آیا باید پروژه را اجرا کرد یا در پروژه سرمایه‌گذاری نمود؟» تعیین کننده روال آتی برخورد سرمایه‌گذار یا مدیر با صورت مساله است.
طرح توجيهي فنی– اقتصادی (Feasibility Study) مجموعه‌ای از اطلاعات مورد نياز براي شروع يك پروژه سرمايه‌گذاري و كار تجاري (توليدي يا خدماتي) را تشکیل شده است. اطلاعاتي از قبيل سرمايه لازم، تأسيسات و تجهيزات مورد نياز، ميزان توليد ساليانه، ميزان حقوق و دستمزد و … در اين طرح‌ها مورد بررسی قرار می گیرد. داشتن يك طرح توجيهي فنی – اقتصادی نه تنها براي افرادي كه مايل به استفاده از تسهيلات بانكي هستند مفيد است، بلكه براي افراد علاقمند به راه‌اندازي كسب و كار نيز ضروری است.
بخش های اصلی یک طرح توجیهی
نکته جالب توجه‌این است که در بسیاری از موارد، سرمایه‌گذاران از شنیدن پاسخ منفی آشفته می‌شوند، زیرا پیش از انجام مطالعات اقدام به تخصیص سرمایه‌مورد نیاز، جذب نیروی انسانی و فراهم نمودن ملزومات اجرای پروژه نموده و در نتیجه به جز شنیدن پاسخ مثبت در پایان انجام مطالعات امکان‌سنجی، انتظار دیگری ندارند. به زبان خودمانی می‌توان گفت که چنین سرمایه‌گذارانی، مشاوران را به خدمت می‌گیرند تا آنچه را که دوست دارند بشنوند به آنها بگویند.
لازم به یادآوری است که از دیدگاه نگارندگان، مطالعات امکان‌سنجی برای سرمایه‌گذاری با مطالعات امکان سنجی برای سیستم بانکی دو مقوله متفاوت است که متاسفانه در کشور ما در بسیاری موارد با یکدیگر خلط شده و همین امر، زبان مشاوران فعال در عرصه مطالعات امکان‌سنجی در بیان پاسخ منفی به پروژه‌ها و طرح‌های سرمایه‌گذاری را عملا الکن می‌نماید که در مقالات بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
يك گزارش طرح توجيهي، همانطور كه از نامش پيداست، براي توجيه نمودن سرمايه‌گذار (اعم از بانك، سازمان، شركت و يا شخص) تنظيم مي‌شود و هرچه دقيق‌تر نوشته شود؛ سرمايه‌گذار، راحت‌تر مي‌تواند تصميم بگيرد كه آيا اين طرح مي‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد يا خير؟ در تنظيم يك طرح توجيهي فنی- اقتصادی بايد سعي شود واقعيت‌ها بيان و تمامي داده‌ها با منبع و مرجع معتبر ارائه شود و همچنين تا حد امكان از فرضياتي كه درستي آنها كاملاً مشخص نيست، دوري جست.
سرفصل های طرح توجیهی فنی و اقتصادی
مراحل تنظيم طرح توجيهي شامل مواردی به شرح زير است:
:: مقدمه طرح توجیهی
:: خلاصه‌ي بررسي‌هاي اوليه (موقعيت‌يابي یا مکان‌یابی طرح)
:: مشخصات کارفرمای طرح، سوابق وضعیت مالی و…
:: مشخصات طرح توجیهی مورد بررسی
:: مشخصات مجوزهاي قانوني اخذ شده (جواز تاسیس، پروانه بهره‌برداری و…)
:: خلاصه‌ي برآورد اقتصادي، فني و مالي طرح
:: معرفی و شناخت محصول و بررسی بازار طرح
:: مشخصات محصول مورد بررسی، دانش فنی و فرآيند توليد محصول
:: نحوه‌ي سرمايه‌گذاري و تامین مالی
:: پيش‌بيني مالي طرح پس از شروع و بهره‌برداري
:: بررسی مالی و اقتصادی طرح با استفاده از نرم افزار کامفار 3
:: برنامه‌ي زمان‌بندي اجراي طرح
:: تجزيه و تحليل طرح توجیهی
به کانال بهین صنعت یاب در تلگرام بپیوندید.
شرکت مشاوره مدیریت و مهندسی بهین صنعت یاب، با تجارب ارزنده خود و فعال در زمینه مشاوره سرمایه‌گذاری آماده ارائه خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری از جمله تهیه و تدوین طرح توجیهی بازار، فنی، مالی و اقتصادی با نرم افزار کامفار (comfar)، در جهت تسهیل روند کاری شرکت‌ها و اشخاص متقاضی می‌باشد.
