کار را به کاردان بسپارید
استفاده صحیح از منابع محدود، بمنظور انجام فعالیت‌های اقتصادی از موضوعاتی است که همیشه مورد توجه سرمایه‌گذاران و تامین‌کنندگان منابع مالی از قبیل بانک‌ها، موسسات تامین منابع مالی، صندوق‌های توسعه‌ای و غیره بوده است. این امر بطور معمول از طریق انجام بررسی‌ها، برآوردهای جامع و تدوین چشم‌انداز پروژه‌ها قبل از اجرا و نهایتاً انجام ارزیابی‌های لازم و ارائه نتایج آن در قالب یک گزارش مکتوب، یعنی همان طرح توجیهی و مطالعات امکان‌سنجی صورت می‌گیرد.
طرح توجیهی، بلحاظ آنکه بعنوان ابزاری جهت ارزیابی و تصمیم‌گیری در مورد اجراء یا عدم اجرای یک پروژه بکار می‌رود، از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار می‌باشد؛ به این ترتیب نگارش و تهیه طرح توجیهی توسط یک فرد و گروه متخصص، بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
برای مثال؛ در کشورهای توسعه‌یافته، افراد برای هر معضل و عارضه جسمانی، مسائل شخصی، روحی و روانی به متخصص و مشاور در آن زمینه مراجعه می‌کنند. نسبت افرادی که 10 سال پیش در ایران به روانشناس و روانپزشک مراجعه می‌کردند، نسبت به زمان حال افزایش چشمگیری یافته است. این آمار، بیانگر این نیست که مسائل روانی افراد بیشتر شده است؛ بلکه درک مردم از این که باید در زمینه‌های احساسی، روانی، عاطفی و روحی به مشاور مراجعه کرده و کمک بگیرند، بیشتر شده است.
مقوله مشاوره با مشاوران اقتصادی در کشورهای توسعه یافته، امری بدیهی و لازمه شروع هر کار اقتصادی می‌باشد؛ این در حالیست که در کشورهای در حال توسعه این فرهنگ بسیار کمرنگ می‌باشد. هرچند در سال‌های اخیر، شاهد ارتقاء این فرهنگ در بین مردم بوده‌ایم، با این‌حال هنوز با مفهوم و درک اهمیت مشاوره با مشاوران اقتصادی غریب هستیم.
تبعات نگارش طرح توجیهی بدون کمک گرفتن از مشاوران متخصص اقتصادی چیست؟
طرح توجیهی، عنصری ضروری برای هر نوع درخواست سرمایه‌گذاری چه از یک سازمان سرمایه‌گذاری و چه از سایر منابع سرمایه‌ای و وام‌دهی است. در نتیجه این طرح توجیهی، می‌بایست کامل، جامع، صادق، واقعی و با ساختاری خوب و مناسب جهت مطالعه و بررسی باشد.
مهمترین پیامدی که ممکن است در اثر عدم نظارت یک مشاور متخصص در نگارش طرح توجیهی اتفاق بیافتد، ریسک بالای شکست طرح به جهت عدم بررسی آن توسط کارشناسان خبره می‌باشد که می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به سرمایه‌گذار وارد کند. طرح‌هایی که علی‌رغم فقدان مطالعات جامع اولیه، عموماً بدنبال نشان دادن برگشت سود قابل ملاحظه، توجیه اجرای طرح و بدنبال آن کسب منابع ارزی و ریالی جهت اجرای آن بدون توجه جدی به واقعیت امر و آینده آنها بوده‌اند.
مساله دیگر تخریب وجهه سرمایه‌گذار نزد بانک عامل می‌باشد؛ چراکه طرح توجیهی که قابلیت دفاع نداشته باشد و اطلاعات ذکر شده در آن مستند نباشد، در برابر کارشناسان بانک اساساً بی‌ارزش بوده و این مساله، فعالیت سرمایه‌گذار را زیر سوال خواهد برد.
نکته دیگر اینکه؛ اگر طرح توجیهی به صورت صحیح امکان‌سنجی نشود، ممکن است طرحی را که توجیه‌پذیری آن منفی است را مثبت گزارش دهد، و همچنین پیش‌بینی‌هایی نادرست در بحث مالی طرح انجام شود که به تبع آن در تمام بخش‌های طرح تاثیرگذار بوده و طرح را با شکست روبرو می‌سازد.
با ایجاد و گسترش چنین فرهنگی طی دو دهه اخیر، متاسفانه برخی از بانک‌ها و موسسات تامین منابع مالی نیز عمدتاً به صفحات پایانی گزارش‌های خشک و بی‌روحی که صرفاً ارزیابی‌های اقتصادی و مالی طرح‌ها را بصورت انتزاعی منعکس می‌ساخت، توجه داشتند. غفلت از سایر مسائل و موارد مهم در تهیه، بررسی و ارزیابی صحیح چنین طرح‌هایی از جمله توانمندی تیم اجرایی توسط تهیه‌کنندگان آنها طی سال‌های گذشته از یک طرف و توسط دستگاه‌ها و مجریان دولتی و بانک‌ها از طرف دیگر و همزمان بازشدن تدریجی فضای اقتصادی صنعتی کشور و حرکت بسمت فضای رقابتی‌تر با انجام اقداماتی از قبیل حذف یارانه‌های ارزی، کاهش یارانه‌های ریالی، حذف تدریجی مجوز عدم ساخت و اعمال روش تعرفه‌ای و مواردی از این قبیل منجر به رکود فعالیت بسیاری از واحدهایی گردید که به ظاهر با توجیهات اقتصادی قوی، مجوزها و تائیدیه‌های مختلف را کسب نموده، ولی عملاً فاقد توجیه فنی و اقتصادی لازم بوده‌اند.
با توضیحات فوق در می‌یابیم، استفاده از مشاور در تهیه طرح توجیهی تا چه میزان بر فعالیت اقتصادی ما تاثیرگذار است و اهمیت بالای آن، به هیچ عنوان قابل چشم‌پوشی نیست.
تهیه شده توسط واحد تحقیقات سرمایه‌گذاری بهین صنعت یاب
