طرح توجیهی کک سوزنی
کک سوزنی یکی از فرآورده های فرآیند کک سازی تاخیری است. در واقع، استفاده از خوراک بدون آسفالتین در فرایند کک سازی تاخیری منجر به سوزنی شدن ساختار فرآورده نهایی و محصول می شود. گرچه می توان کک سوزنی را از هر دو منشاء کک نفتی و کک قطران ذغال سنگ تولید نمود؛ اما در حال حاضر حدود 67.5 درصد از بازار را کک سوزنی بر پایه نفت تشکیل می دهد. از جمله بزرگترین تولید کننده های کک سوزنی می توان به کشورهای:
- آمریکا
- چین
- ژاپن
- هند
- روسیه
- آلمان
- و بریتانیا اشاره نمود.
بیش از 80% از مجموع تولیدات کک نفتی سوزنی، به عنوان ماده اولیه در تولید الکترودهای گرافیتی استفاده می شود. حدود 10% از این محصول نیز در تولید باتری های یون لیتیوم مصرف می شود. این نوع باتری ها عموما در تلفن های همراه و اتومبیل های الکتریکی بکار برده می شود.
بیشتر بخوانید : طرح توجیهی چیست ؟
از آنجایی که، در حال حاضر، اکثر کشورهای جهان به دلایل زیست محیطی به الکتریکی کردن صنایع خودرو روی آورده اند، نیاز به کک سوزنی شدیدا افزایش یافته است. در نتیجه، می توان پیش بینی نمود که طرح توجیهی کک سوزنی، سودآوری قابل قبولی داشته باشد.
روش تولید کک نفتی سوزنی
همانطور که قبلا نیز اشاره شد فرایند صنعتی کک سازی، فرایند کک سازی تاخیری است. در طرح توجیهی کک سوزنی حاضر نیز از این فرایند توضیح داده خواهد شد. فرایند کک سازی تاخیری، در واقع، فرآیند شکست گرمایی شدید برای تبدیل پسماندهای نفتی به مایعات، گاز و کک نفتی است. دمای مناسب شکست گرمایی در این فرایند چیزی در حدود 505-485 درجه سانتی‌گراد است. با وجود اینکه در این فرایند خوراک به طور مداوم جریان دارد، اما در واقع، یک فرآیند نیمه مداوم است. زمان ماندن خوراک در کوره بسیار کوتاه بوده و جداسازی محصول به صورت دوره ای انجام می شود.
برای تولید کک نفتی سوزنی با استفاده از فرایند کک سازی تاخیری، ابتدا خوراک کک سازی به صورت مایعی نسبتا گرم، وارد ستون تفکیک می شود. در این واحد قسمت های سبک از خوراک جدا شده و باقیمانده خوراک از پایین ستون، به سوی کوره جریان می یابد. قسمتی از این خوراک نیز درون کوره تبخیر می شود و قسمت تبخیر نشده تا مرحله تشکیل کک درون مخزن کک، باقی می مانند.
کارگاه های داخلی فعال در زمینه تولید انواع کک سوزنی
در این قسمت از طرح توجیهی کک سوزنی، لازم است آمار و اطلاعات واحدهای تولیدی داخلی فعال در زمینه تولید کک نفتی سوزنی آورده شود. پس از بیانیه وزارت خارجه آمریکا در آذر ماه سال 1398، فروش و انتقال کک نفتی و الکترود گرافیتی به ایران مشمول تحریم های واشنگتن قرار گرفت. پس از آن در بهمن ماه همان سال، واحدهای صنعتی تولید کک اسفنجی و سوزنی در پالایشگاه های بندرعباس و امام خمینی (ره) شازند کلنگ زنی شدند. بر اساس اطلاعات منتشر شده، تولید سالانه پیش بینی شده در این واحدهای تولیدی چیزی در حدود 70 هزار تن کک سوزنی خواهد بود.
کدهای آیسیک مرتبط با طرح توجیهی کک سوزنی
در این قسمت از طرح توجیهی کک سوزنی لازم است کد بین المللی تعریف شده برای انواع کک (کد آیسیک ISIC)، آورده شود. کد آیسیک تعریف شده برای انواع کک به شرح زیر است:
| شرح محصول | کد آیسیک ISIC |
| فرآورده های کوره کک | 2310312301 |
| انواع کک | 2310412305 |
| انواع کک نفتی | 2320312455 |
کد تعرفه گمرکی برای ارائه در طرح توجیهی کک سوزنی
طبق آخرین آمار اداره گمرکات ایران، کدهای گمرکی یا Hs Code مرتبط با طرح توجیهی کک سوزنی، برای انواع کک، عبارتند از:
| شرح محصول | کد تعرفه گمرکی |
| فرآورده های کوره کک | 2704 |
| انواع کک | 27040090 |
| انواع کک نفتی | 27131100
27131200 |
واردات و صادرات انواع کک نفتی سوزنی
به منظور بررسی وضعیت بازار محصول، در این قسمت از طرح توجیهی کک سوزنی، لازم است تا صادرات و واردات این محصول را بررسی نماییم. همانطور که اشاره شد این محصول از سال 1398 مشمول تحریم های واشنگتن قرار گرفته است. با توجه به مصوبات سی امین جلسه “کمیته مقابله با تحریم های وزارت اقتصاد و دارایی”، پس از سال 1398، اطلاعات فصل 27 کتاب مقررات صادرات و واردات، از آمار صادرات حذف شده است.
اما، طبق آخرین اطلاعات اداره گمرکات ایران، واردات انواع کک نفتی سوزنی، قیر نفت و سایر تفاله های حاصل از نفت با کد تعرفه گمرکی 2713 در سال 1396، از مبدا چین با 62.6% بوده است. همچنین، در همان سال بیش از 50% از محصولات تولید به کشورهای هند، امارات متحده عربی، پاکستان و قطر صادر شده است. حجم صادرات و واردات انواع کک نفتی از سال 85 تا 98 در نمودار و جدول زیر ارائه شده است:
سرمایه مورد نیاز برای راه اندازی واحد تولید کک سوزنی
بر اساس محاسبات انجام شده، پیش بینی می شود برای راه اندازی واحد تولید کک سوزنی با ظرفیت تولید 800،000 تن کک نفتی در سال، به زمینی به مساحت 65،000 متر مربع نیاز داشته باشیم. در جدول زیر می توانید سایر موارد محاسبه شده در طرح توجیهی کک سوزنی را مشاهده نمایید:
| ظرفیت تولید روزانه | 5 تن |
| نرخ برابری دلار | 60،000 تومان |
| مساحت زمین مورد نیاز | 30.000 مترمربع |
| زیربنای کل | 15000 مترمربع |
| تعداد نیروی انسانی | 28 نفر |
| ارزش ماشین‌آلات و تجهیزات | 90 میلیارد تومان |
| بازده داخلی در سال مبنا | نیازمند محاسبه |
* ارقام و اعداد فوق بر اساس آمار و اطلاعات سال 1402 محاسبه شده و تقریبی می باشد؛ برای محاسبه دقیق تر به تحقیقات و مطالعات گسترده تر و بیشتری نیاز است.
در پایان شایان ذکر است چنانچه نیاز به نسخه کامل تولید طرح توجیهی تولید کک سوزنی دارید، میتوانید با کارشناسان بهین صنعت یاب تماس حاصل فرمایید.
بیشتر بخوانید :
طرح توجیهی محصولات پایین دستی شیمیایی
