مطالعات فنی طرح توجیهی
در ادامه بررسی مطالعاتی که بر توجیه پذیر بودن یک طرح توجیهی فنی- اقتصادی اثرگذار هستند، هم‌اکنون توجیه پذیر بودن یک مطالعات امکانسنجی را از دید فنی مورد بررسی قرار داده ایم که تشریح آن را پیشرو دارید.
در نوشتار قبل، توجیه پذیر بودن بخش بازار در مطالعات توجیهی توضیح داده شد و گفته شد که یک طرح توجیهی فنی- اقتصادی شامل سه بخش مطالعات بازار، مطالعات فنی و مطالعات مالی می باشد و به این نکته اشاره شد که هرکدام از این بخشها باید به صورت مجزا بررسی و قابل توجیه باشد. شایان ذکر است که اگر بازار یک محصول توجیه پذیر نباشد، مطالعات فنی جهت تولید آن محصول معنی پیدا نخواهد کرد؛ البته مطالعات بازار و فنی را می توان همزمان نیز انجام داد.
در بخش مطالعات فنی، شناخت ماهیت محصول، ظرفیت تولید، بررسی مواد اولیه، شناخت دانش فنی و روش تولید و همچنین مراحل انجام کنترل کیفیت باید با دقت زیاد و به طور تخصصی بررسی شود. دقت نظر در تهیه مطالعات فنی می‌بایست خیلی بالا بوده؛ چون به طور مستقیم در مطالعات مالی طرح توجیهی تاثیر می گذارند. هر یک از بندهای ذکر شده در بالا در ادامه به تفضیل آمده است.
معرفی شاخص های مهم توجیه پذیر بودن طرح
درک شناخت کاملی از محصول تولیدی
بررسی ماهیت محصول تولیدی از آنجایی دارای اهمیت است که اگر شناخت دقیقی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی محصول به عمل نیاید، ممکن است اهداف طرح را به چالش بکشد. به طور مثال اگر محصول تولیدی که بازار مصرف هدف آن در شمال کشور دیده شده است نسبت به رطوبت، حساس و آسیب پذیر باشد، عملاً در فروش آن دچار مشکل خواهیم شد و اهداف طرح را تحت الشعاع قرار می دهد و ممکن است طرح با شکست مواجه شود. از سوی دیگر یک واحد توليدي مي تواند توليدكننده يك يا چند محصول معين باشد. باید در نظر داشت اگر این محصولات ناهمگن باشند، باید به محدودیت های احتمالی که می تواند مخاطره آمیز باشد توجه داشت. به طور مثال عدم امكان فرآوري ماهي و ميگو بطور همزمان در يك سالن و تولید آبمیوه و بسته بندی گوشت در یک سالن.
همچنین محصول تولیدی، می‌بایست با استانداردهای روز جهان منطبق باشد. به طور مثال كيفيت مورد نظر و مطلوب بر اساس استانداردهای موجود در صنايع فلزی ASTM يا DIN سنجیده شود.
تعیین ظرفیت
تعیین ظرفیت تولیدی محصول مورد نظر به نوبه خود نقش بسزایی در ابعاد مختلف بخش طرح ایفا می‌کند، به گونه ای که حتی نقش عمده ای در تغییر کفه عرضه و تقاضای محصول در بازار دارد و همچنین میزان فروش محصول و درآمد حاصل از آن وابسته به میزان ظرفیت در نظر گرفته شده برای محصول دارد که در پی آن اثر مستقیم در میزان سودهی شرکت و نرخ بازگشت سرمایه دارد.
اگر از حداکثر ظرفیت قابل دسترسی برای تولید محصول با توجه به کشش بازار استفاده نشود، علاوه بر متحمل شدن هزینه های جانبی شامل هزینه فروش از دست رفته، اتلاف انرژی و … این امر به طور مستقیم بر نرخ بازگشت سرمایه اثر خواهد گذاشت و سال بازگشت اصل سرمایه را به تعویق خواهد انداخت و منجر به آن خواهد شد که طرح در مدت زمان طولانی تری به سوددهی برسد.
بررسی مواد اولیه
نحوه دسترسی به مواد اولیه، نحوه تامین (داخلی یا خارجی)، میزان مصرف مواد اولیه و هزینه تامین آن (خرید و سایر هزینه های جانبی) از جمله پارامترهای مهمی می باشد که در بخش فنی طرح توجیهی باید هر یک به طور مجزا بررسی شوند. در حال حاضر در کشور ما بسیاری از پروژه ها بدیل ضعف در مطالعات شناخت مواد اولیه و سطحی نگری در مباحث پیرامون آن با شکست مواجه شده اند. در ادامه به بررسی یکی از این عوامل تاثیر گذار در توجیه پذیر بودن طرح در بخش فنی پرداخته شده است.
یکی از مهمترین عامل های تاثیر گذار در این بخش نحوه دسترسی واحد صنعتی به مواد اولیه مصرفی می‌باشد. بدیهی است که هرچقدر فاصله استقرار واحد تولیدی با منابع تامین مواد اولیه کمتر باشد، سرمایه گذار با ریسک کمتری مواجه می شود و همینطور هزینه های کمتری شامل هزینه های خرید، حمل و نقل، و غیره را متحمل خواهد شد و این امر حجم کل سرمایه در گردش طرح را پایین خواهد آورد.
به طور مثال اگر واحدی قصد دارد با توجه به فقر سرانه جنگل در کشور در زمینه تولید کاغذ و خمیر کاغذ از منابع ضایعات کشاورزی مانند کاه، کلش، باگاس و غیره وارد شود، بهتر آن است که واحد خود را در نزدیکی کارخانه های فعال در زمینه تولید و فرآوری نیشکر که بیشتر در جنوب غرب کشور و همچنین در شهرستان اهواز فعال هستند ایجاد نماید.
شناخت مواد اولیه جایگزینی که میتواند در صورت لزوم (در دسترس نبودن مواد اولیه اصلی) استفاده گردد نیز بسیار مهم است. جهت حصول اطمینان کامل از اینکه مشکلی واحد مدنظر را از نظر تامین مواد اولیه تهدید نخواهد کرد باید به سوالات زیر پاسخ داده شود.
– آیا مواد اولیه مصرفی را از خارج می توان تامین کرد؟
– قیمت مواد اولیه مصرفی چقدر می باشد؟ (بررسی نوسانات گذشته)
– آیا از ضایعات مواد اولیه در حین تولید می توان استفاده کرد؟ تاثیر آن بر کیفیت محصول چگونه است؟
– میزان ذخایر موجود مواد اولیه در داخل و خارج کشور چقدر می باشد؟
دانش فنی و شناخت روش تولید محصول
در این بخش، مطالعات در ۳ مرحله شناسایی، انتخاب، و تامین ماشین‌آلات خط تولید با حساسیت بالایی می‌بایست انجام شود.
در مرحله اول باید تمامی منابع داخلی و خارجی فروشنده یا تامین کننده ماشین‌آلات خط تولید شناسایی گردند. در قدم بعد انتخاب تامین کننده، لازمه بررسی دقیق و جامع فاکتورهای زیر می‌باشد:
:: امکان اخذ دانش فنی
:: سوابق و تجربه دارنده دانش فنی
:: نحوه نصب و راه‌اندازی و یا آموزش
:: مدت زمان گارانتی محصول
:: نحوه انتقال دانش فنی و محدودیت‌های ارائه دهنده
:: میزان مصرف انرژی
:: و …
در بحث دانش فنی باید ظرفیت تولید هریک از ماشین‌آلات بررسی شود؛ به طور مثال ظرفیت در هر ساعت از تولید می‌بایست تعیین شود تا با استفاده از آن هم ظرفیت اسمی و عملی طرح مشخص شود و هم گلوگاه خط، که با اضافه کردن دستگاه در نقطه گلوگاه خط تولید از انبارش محصولات در یک نقطه جلوگیری می‌شود و خط بالانس می گردد.
در شناخت فرایند تولید محصول باید شرح مبسوطی از روش تولید آن ارائه گردد؛ در واقع نقشه ردپای مواد اولیه تا رسیدن به محصول نهایی. این فرآیند تولید باید با روش‌های دیگر در جهان بررسی شود و مشخص شود آیا این فرآیند در دراز مدت یا در زمان کوتاهی تغییر پیدا می‌کند یا خیر و آیا این تغییر باعث می‌شود که پروژه از توجیه خارج شود یا نه؟
نقشه ماشین آلات (Layout) طرح نیز باید از فروشنده اخذ شود تا با استفاده از آن سوله و یا ساختمان‌های تولیدی با توجه به طول و عرض و ارتفاع خط تولید احداث شوند. اگر این جانمائی به طور دقیق طراحی نشود و ماشین‌آلات طرح امکان راه‌اندازی و نصب در آن محل را نداشته باشند، باعث اتلاف انرژی، اتلاف زمان و ایجاد شدن هزینه‌های زائد به سرمایه‌گذار می‌گردد.
کنترل کیفیت
رقابت در دنیای امروز، به گونه‌ای است که سازمان‌ها “کیفیت” را به عنوان شرط لازم کالاها و خدمات خود می‌دانند. به طوری که سازمان هایی که تولیدات آنها، داری کیفیت مطلوب نباشد، نمی‌توانند به حیات خود در بازار رقابتی ادامه دهند. اگر محصولی دارای کیفیت مدنظر خریدار نباشد، مطمئناً در بازار نیز علی رغم صرف هزینه های هنگفت به فروش نمی رسد و شرکت با بحران مواجه می شود. سیستم کنترل کیفیت و رعایت استانداردهای لازم از ضروری‌ترین عوامل موفقیت در تولید محصول می باشد.
کنترل کیفیت در واحدهای صنعتی باید در ۳ مرحله، کنترل کیفیت مواد اولیه، کنترل حین تولید و کنترل کیفیت محصول نهایی با استفاده از استانداردهای ملی و بین المللی صورت بپذیرد تا بتواند در بازار حرفی برای گفتن داشته باشد.
حرف آخر
هر آنچه در این نوشتار گفته شد گویای نقش کلیدی مطالعات فنی در موفقیت پروژه های سرمایه گذاری است. مطالعات فنی طرح توجیهی، بسیاری از داده های کمی مطالعات مالی را مشخص می کند. به طور مثال میزان فضای مورد نیاز سوله تولیدی، ظرفیت تولید، هزینه ماشین آلات و تاسیسات و غیره. از اینرو این مطالعات باید با دقت هرچه بیشتر و توسط مشاوران مجرب طرح های توجیهی – سرمایه گذاری تهیه و تدوین شود تا ابعاد مختلف توجیه‌پذیر بودن طرح از نظر مطالعات فنی مشخص شود.
لازم به ذکر است که مطالعات فنی می تواند در طرح های خدماتی نیز انجام شود. در طرح توجیهی خرید و بهره‌برداری از شناورهای تفریحی، مطالعات فنی بر روی سازه شناور و مشخصات فنی موتور آن توسط کارشناسان فنی بهین صنعت یاب صورت پذیرفت. همچنین در طرح توجیهی احداث هتل نیز مطالعات فنی در قالب تاسیسات مورد نیاز، محل اجرای طرح و برخی مواد دیگر قابل انجام است.
1 دیدگاه
بسیار عالی و جالب…
منتظر مقالات بیشتر شما در این زمینه هستم…