ارزیابی طرح توجیهی فنی- اقتصادی در سیستم بانکی
سيستم بانكي به عنوان نهاد مالي و متولي سياست پولي كشور از طريق جذب پس‌اندازها (تجهيز منابع) و اعطاي اعتبار (تخصيص منابع) صندوق توسعه ملی مي‌تواند رشد اقتصادي و فرآيند توسعه بخش‌هاي مختلف اقتصادي از جمله صنعت، كشاورزي و خدمات را به سرانجام رساند.
از آن جا كه قسمت بزرگی دارائي‌هاي بانك‌ها را تسهيلات اعطائي به مشتريان تشكيل مي‌دهد، دقت در نحوه تخصيص بهينه منابع و استفاده از معيارهاي مناسب براي بررسي و ارزيابي دقيق طرح‌هاي متقاضيان درخواست کننده تسهيلات، از عواملي است كه همواره براي مديران بانكي از اهميت به سزایی برخوردار است. به همين دليل كارشناسان و مديران بانك‌ها براي جلوگيري از مشکلات ناشي از عدم وصول مطالبات خود از مشتريان و مديريت بهينه منابع و مصارف بايد از معيارهاي ارزيابي براي بررسي طرح‌هاي توسعه‌اي استفاده كرده و بتوانند تصوير نسبتاً شفافي از وضعيت مالي آتي پروژه مورد بررسي، در اختيار مديران و تصميم‌گيران قرار دهد.
از جمله مدارك مهمي كه واحدهاي اقتصادي به منظور اخذ تسهيلات بايد به بانك ارائه کنند، طرح توجیهی فنی – اقتصادی است. طرح‌هاي ارائه شده به بانك از جانب متقاضي تسهيلات، در صورتي كه در بررسي‌هاي مقدماتي، هماهنگ با سياست‌هاي اعتباري بانك تشخيص داده شد، بايد توجيه‌پذيري آن از جنبه‌هاي اقتصادي، فني و مالي مورد ارزيابي دقيق قرارگيرد. چنانچه نتيجه اين بررسي‌ها حاكي از بازدهي مناسب طرح و بازگشت به موقع منابع بانك در يك دوره معقولي باشد، مي‌توان تسهيلات لازم را به اين طرح اختصاص داد.
1- ارزیابی طرح های توجیهی فنی و اقتصادی از نگاه بازار
ارزيابي طرح‌های توجيهي فنی– اقتصادی از منظر بازار به عنوان اولين مرحله از ارزیابی یک طرح برای سرمایه‌گذاری یا اعطاي تسهيلات از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در اين مرحله اجمالا تحليل اقتصادي طرح و بررسي مواردي از جمله قيمت مواد اوليه و برآورد ارزش افزوده طرح، روند عرضه و تقاضا در آينده و… مورد بررسی قرار مي‌گيرد. بدين منظور ابتدا اطلاعات آماري، از وضعیت تولید و واردات جمع‌آوري شده و سپس از اين طريق به بررسي بازار، پيش‌بيني روند آتي آن و تعيين هدف‌هاي توليدي طرح توجیهی پرداخته مي‌شود.
اهم مواردي كه در بررسي اقتصادي طرح توجیهی فنی – اقتصادی مورد توجه است عبارتند از:
:: آشنایی با محصول و بررسي کاربردهای آن
:: روش توليد محصول مورد بررسی
:: بررسي بازار محصول از طريق وضعيت عرضه و تقاضاي آن در گذشته، حال و پيش‌بيني آينده
:: مواد اوليه مورد نياز از لحاظ قيمت و نحوه تأمين آنها
:: ميزان اشتغال، ميزان وابستگي، ارزش افزوده، ايجاد درآمد ارزي، صرفه جويي ارزي و غيره
:: محل اجراي پروژه از نظر دسترسي به مواد اوليه و همچنين بازار فروش محصول آن
در حال حاضر در تهيه گزارشات اقتصادي توسط مشاوران و کارشناسان طرح توجیهی، بيشترين توجه به وضعيت بازار محصول و چگونگي تأمين مواد اوليه مورد نياز معطوف شده و اين مسئله به نحو محسوسي ساير موارد مهم را تحت‌الشعاع قرار داده است که روش بررسي نيز به طور خلاصه به اين صورت است كه با مراجعه به مراكز آمار و اداره اطلاعات و آمار وزارتخانه‌هاي ذيربط و آمار و اطلاعات گمرک، اطلاعات واحدهاي فعال و داراي مجوز تأسيس را كسب نموده، سپس با توجه به نوع محصول و پيشرفت فيزيكي واحدهاي داراي مجوز، تأمين عرضه آتي محصول برآورد مي‌شود. در ارزیابی بازار یک طرح توجیهی تاثیر سوابق سرمایه‌گذار بر فروش آتی باید مورد توجه قرار گیرد.
براي پيش‌بيني تقاضا نيز از روش‌هاي مختلفي مي‌توان استفاده كرد كه معمول‌ترين آنها تعميم روند گذشته به آينده، روش رگرسيون خطي، ميانگين متحرك و مصرف سرانه است. پس از تهيه و تدوين مجموعه‌اي از اطلاعات كمي و كيفي در قالب مطالب و جداول آماري به تجزيه و تحليل و نهايتاً نتيجه‌گيري در خصوص وجود و يا عدم توجيه‌پذيري طرح از نظر بازار محصول پرداخته مي‌شود.
2- ارزیابی فنی طرح توجیهی فنی- اقتصادی
هدف اصلي از بررسي فني طرح توجیهی، امكان‌سنجي قابليت اجراء پروژه از لحاظ فني است. در اين بخش مشخصات اجزاء فيزيكي و فني طرح، توانائي‌هاي فني مجري پروژه، برنامه زمان‌بندي پروژه و برآورد هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري طرح مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد.
اهم مواردي كه در بررسي‌هاي فني و ارزیابی فنی طرح‌های توجیهی مورد توجه قرار مي‌گيرند عبارتند از:
:: هدف از اجراي پروژه
:: مطالعه تكنولوژي مورد نظر
:: محل اجراي طرح از نظر جغرافيايي، راه‌هاي مواصلاتی و …
:: امكانات و تأسيسات زيربنائي طرح توجیهی
:: ساختمان، تجهيزات و ماشين‌آلات مورد نياز و برآورد سرمايه‌گذاري در طرح توجیهی
:: نيروي انساني مورد نياز طرح توجیهی
:: برنامه زمان‌بندي اجراي طرح توجیهی
3- ارزیابی مالی طرح توجیهی فنی- اقتصادی
سرمایه‌گذاران و بانك‌ها به عنوان شريك، سرمايه‌گذار و اعتباردهنده همواره تمايل دارند وضعيت مالي آینده پروژه‌هايي كه براي مشاركت و يا استفاده از تسهيلات به آنها پيشنهاد مي‌شود را مورد ارزيابي قرار دهند.
در مواردي كه سرمایه‌پذیر مشغول فعاليت بوده، از طريق تجزيه و تحليل صورت‌هاي مالي سال‌هاي گذشته، مي‌توان تصوير واضحی از توان مالي متقاضی به دست آورد و شناخت قابل قبولي از بافت مالي، سودآوري، كفايت مديران، توان بازپرداخت كوتاه‌مدت و بلند‌مدت و ساير اطلاعات به دست آورده و با این روش امكان مقايسه و اتخاذ تصميم مناسب را فراهم آورد. طرح‌هاي توجیهی در پروژه‌هاي جديد، نحوه ارزيابي وضعيت مالي متفاوت و پيچيده‌تری خواهد داشت. معمولاً، اطلاعات اوليه براي برآورد مالي طرح از بررسي‌هاي اقتصادي و فني از جمله مقدار و مبلغ مواد اوليه مصرفي، ميزان سرمايه‌گذاري ثابت مورد نياز (زمين، ساختمان، تأسيسات و ماشين آلات و …) و برنامه زمان‌بندي اجراء طرح به دست مي‌آيد.
– مراحل مختلف بررسي مالي طرح به شرح زير انجام مي‌گيرد:
:: برآورد هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري ثابت پروژه به تفكيك هزينه‌ها
:: پيش‌بيني نوع و میزان تأمين مالي پروژه با توجه به برنامه زمان‌بندي طرح
:: محاسبه و برآورد هزينه‌هاي جاري ناشي از اجراي پروژه، از جمله هزينه‌هاي تعمير و نگهداري، حقوق و دستمزد، سوخت و انرژي و غيره …
:: تهيه صورت‌هاي مالي برآوردي براي يك دوره‌ی حداقل پنج ساله (صورت سود و زيان، جريانات وجوه نقد و ترازنامه)
:: تجزيه و تحليل اطلاعات استخراج شده از صورت‌هاي مالي برآوردي
:: برآورد سرمايه در گردش
:: نحوه تأمين مالي پروژه و مشارکت‌ها
:: پيش‌بيني هزينه‌هاي عملياتي و غير عملياتي
:: تفكيك هزينه‌هاي ثابت و متغير
:: تجزيه و تحليل نقطه سر به سر و حاشيه ايمني پروژه
:: تجزيه و تحليل نسبت‌هاي مالي همراه با جدول
:: تجزيه و تحليل ريسك پروژه
:: برآورد ميزان تسهيلات مالي مورد نظر براي اجراي پروژه با توجه به حجم سرمايه‌گذاري و درآمد آتي پروژه
مراحل گفته شده به دو بخش كلي قابل طبقه‌بندي خواهد بود. بخش اول، مراحل منتهي به تهيه صورت‌هاي مالي برآوردي و بخش دوم نيز مرحله تجزيه و تحليل صورت‌هاي مالي برآوردي است.
دقت در تهیه صورت‌هاي مالي برآوردي، رابطه‌اي مستقيم و قوي با صحت و دقت اطلاعات جمع‌آوري شده در بررسي‌هاي اقتصادي و فني دارد و از طرفي صورت‌هاي مالي نگاشته شده، خود به عنوان اساس و پايه تجزيه و تحليل‌هاي مالي بوده و از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
ليكن روش‌هاي مورد استفاده به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات مالي، نحوه ارزيابي و قبول يا رد پروژه از نظر مالي، به عنوان موضوع اصلي قلمداد مي‌شود. در حال حاضر اصول مورد استفاده در گزارشات مالي تهيه شده براي ارزیابی طرح‌ها در سيستم بانكي كشور عبارتند از:
:: روند سودآوري و ميزان سود حاصل از اجراي پروژه
:: ميزان مازاد نقدي انباشته برآوردي در صورت جريان وجوه نقد
:: برآورد نسبت مازاد نقدي انباشته به استهلاك انباشته
:: مثبت بودن سرمايه در گردش خالص در ترازنامه برآوردي
:: نسبت ارزش دارائي‌هاي قابل ترهين (زمين، ساختمان، تاسيسات و ماشين‌آلات) به اصل تسهيلات (به عنوان پوشش وثيقه‌اي)
به کانال بهین صنعت یاب در تلگرام بپیوندید.
شرکت مشاوره مدیریت و مهندسی بهین صنعت یاب، با برخورداری از کارشناسان برجسته و با تجربه آماده تهیه و تدوین طرح توجیهی بازار، فنی، مالی و اقتصادی با نرم افزار کامفار (comfar)، در جهت تسهیل روند کاری شرکت‌ها و اشخاص متقاضی می‌باشد.
